Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Jak Czesi (groźnie) na Gdańsk spoglądali

8 marca 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (121)
Pisał Jan Długosz: „...wszystko wojsko, tak konne jako i piesze, rzuciwszy się w bród morski jak tylko mogło najgłębiej, po falach wyprawiało sobie gonitwy; harcowali jedni z drugimi, i przez długi czas bawili się taką igraszką. Wielu zaś spomiędzy Czechów nalewało wodę morską w flaszki, i zaniosło ją potem do swoich, na pamiątkę tak dalekiej wyprawy.” Obraz Adolfa Liebschera pt. „Czesi nad Bałtykiem”. Pisał Jan Długosz: „...wszystko wojsko, tak konne jako i piesze, rzuciwszy się w bród morski jak tylko mogło najgłębiej, po falach wyprawiało sobie gonitwy; harcowali jedni z drugimi, i przez długi czas bawili się taką igraszką. Wielu zaś spomiędzy Czechów nalewało wodę morską w flaszki, i zaniosło ją potem do swoich, na pamiątkę tak dalekiej wyprawy.” Obraz Adolfa Liebschera pt. „Czesi nad Bałtykiem”.

Pisał Jan Długosz: „...wszystko wojsko, tak konne jako i piesze, rzuciwszy się w bród morski jak tylko mogło najgłębiej, po falach wyprawiało sobie gonitwy; harcowali jedni z drugimi, i przez długi czas bawili się taką igraszką. Wielu zaś spomiędzy Czechów nalewało wodę morską w flaszki, i zaniosło ją potem do swoich, na pamiątkę tak dalekiej wyprawy.” Obraz Adolfa Liebschera pt. „Czesi nad Bałtykiem”.

fot. ao-institut.cz/Galerie/Ceska-zeme/

Co trójmiejskie plaże mogą mieć wspólnego z "trylogią husycką" Andrzeja Sapkowskiego, poza tym, że niektórzy plażowicze pewnie zaczytywali się tą powieścią? Kilka lat po opisanych na jej kartach wydarzeniach, jeden z bohaterów książki stanął wojennym zagonem nad Zatoką Gdańską i napędził niezłego stracha mieszkańcom tych ziem.



Na obrazie Hugo Schüllingera pt. „Czesi nad Morzem Bałtyckim”, widać m. in. charakterystyczny husycki wóz bojowy. Na obrazie Hugo Schüllingera pt. „Czesi nad Morzem Bałtyckim”, widać m. in. charakterystyczny husycki wóz bojowy.

Na obrazie Hugo Schüllingera pt. „Czesi nad Morzem Bałtyckim”, widać m. in. charakterystyczny husycki wóz bojowy.

fot. ao-institut.cz/Galerie/Ceska-zeme/

Tablica w prezbiterium oliwskiej katedry. W piątej linijce od dołu wymienieni „hussitae haeretici”. Z albumu M. i A. Szypowskich „Oliwa. Muzyka wieków”, Wydawnictwo Interpress. Tablica w prezbiterium oliwskiej katedry. W piątej linijce od dołu wymienieni „hussitae haeretici”. Z albumu M. i A. Szypowskich „Oliwa. Muzyka wieków”, Wydawnictwo Interpress.

Tablica w prezbiterium oliwskiej katedry. W piątej linijce od dołu wymienieni „hussitae haeretici”. Z albumu M. i A. Szypowskich „Oliwa. Muzyka wieków”, Wydawnictwo Interpress.

Tym wojownikiem był Jan Czapek z San (Jan Čapek ze Sán), w tamtym czasie hejtman (dowódca) grupy najwaleczniejszych zwolenników nauk Jana Husa, którzy - od śmierci w 1425 r. swojego wielkiego wodza, Jana Żiżki - nazywali sami siebie "sierotkami".

Z jakiego powodu oddział groźnych "sierotek", tych "bożych bojowników" zapuścił się z dalekich Moraw i Czech aż nad Bałtyk? Geopolityka. Królestwo Polskie w ostatnich latach panowania Władysława Jagiełły, przeszło dwadzieścia lat po Grunwaldzie, było już europejskim mocarstwem. Próbując je osłabić, jego przeciwnicy - Zygmunt Luksemburski i zakon krzyżacki - starali się rozbić unię polsko-litewską, po śmierci wielkiego księcia Witolda popierając ambicje najmłodszego brata króla Władysława, niejakiego Świdrygiełły. W ramach dywersji i dążąc do osłabienia sił Polski, wojska krzyżackie najechały i spustoszyły ziemię dobrzyńską, Kujawy i Krajnę, zajmując ważny zamek w Nieszawie.

W tym samym czasie czescy husyci stanowili postrach rycerstwa z krajów ościennych, a odparcie w latach 1420-1431 pięciu kierowanych przeciwko nim krucjat dało im sławę niezwyciężonych żołnierzy. W 1432 r. hejtman Jan Czapek przybył do Polski i złożył ofertę wspólnej walki przeciw zakonowi krzyżackiemu. Umowę zawarto, mimo iż wielu przedstawicieli kościoła w Polsce sprzeciwiało się jakimkolwiek układom z "heretykami". Czapek wysłał następnie do wielkiego mistrza krzyżackiego list informujący o przymierzu polsko-czeskim i wzywający do zaniechania napaści na Polskę. Reakcją krzyżaków były gorączkowe przygotowania do obrony i rozpaczliwe apele do miast i rycerstwa o pomoc przeciw husytom.

Kampania rozpoczęła się w czerwcu 1433 r. Czesi, w sile 900 jeźdźców, 7 tys. pieszych i 350 okutych wozów bojowych, wspierani przez 200 polskich konnych, wtargnęli na ziemie krzyżackie od zachodu. Pod Myśliborzem dołączył do nich Sędziwój z Ostroroga z rycerstwem wielkopolskim, a następnie pod Chojnicami główne siły polskie, które prowadził kasztelan krakowski Mikołaj z Michałowa.

Zgodnie ze strategicznymi założeniami, wyprawa miała charakter odwetowy, zmierzający do spustoszenia kraju i zastraszenia jego mieszkańców, nie zaś do podboju. Po złupieniu miast Nowej Marchii (m. in. Strzelce, Dobiegniew, Choszczno, Myślibórz) wyprawa zmitrężyła kilka tygodni, bezskutecznie oblegając Chojnice. Ciągnąc dalej ku morzu, Czesi spustoszyli klasztor w Pelplinie, a wojska polskie nadspodziewanie łatwo zajęły Tczew. Tu w pełni pokazał się brutalny charakter tej wojny. Gdy husyci odkryli pośród wziętych do niewoli obrońców Tczewa wielu zaciężnych Czechów, spalili ich na stosie za to, iż "przeciw własnemu narodowi dawali pomoc Niemcom, i przyszli do Prus najemniczym orężem wojować z królem polskim i Polakami, którzy dla wspólności języka zawsze byli Czechom przychylni."

1 września 1433 r. Czesi i Polacy stanęli na Biskupiej Górce zobacz na mapie Gdańska, skąd oczom ich ukazał się Gdańsk i Morze Bałtyckie. Według miejscowego kronikarza "było ich tylu na wysokim wierzchołku, że podobni byli do mrówek". Zaś Jan Długosz opisuje: "... stali przez cztery dni obozem, i bijąc z dział i kusz do miasta, znacznie mury osłabili; łatwo bowiem było z góry miotać na nie pociski."

Ostrzał i działania zaczepne spowodowały pewne zniszczenia w mieście, m. in. spłonął szpital i kościół św. Jakuba zobacz na mapie Gdańska, leżący wtedy poza zasięgiem fortyfikacji. Gdańsk był jednak zbyt dobrze ufortyfikowany, by porywać się na jego zdobywanie. Zamiast tego husyci, dla których ulubionym celem byli księża i klasztory katolickie, zaatakowali jeszcze klasztor w Oliwie zobacz na mapie Gdańska. Tamtejszym cystersom udało się chyba ujść z życiem, ale klasztor z kościołem został obrabowany i spalony.

Następnie oddziały polsko-czeskie pomaszerowały nad morze, gdzie, według słów Długosza "...wszystko wojsko, tak konne jako i piesze, rzuciwszy się w bród morski jak tylko mogło najgłębiej, po falach wyprawiało sobie gonitwy; harcowali jedni z drugimi, i przez długi czas bawili się taką igraszką. Piękny to był i wesoły dzień dla rycerstwa polskiego, które spustoszywszy srodze kraje nieprzyjacielskie, dotarło zwycięsko i bez szkody aż do morskiego oceanu. Zaczem wielu z Polaków pasowano wtedy na rycerzy i przyjęto za wykonaniem uroczystej przysięgi w poczet rycerski. Wielu zaś spomiędzy Czechów nalewało wodę morską w flaszki, i zaniosło ją potem do swoich, na pamiątkę tak dalekiej wyprawy."

W Gdańsku trwałym śladem pamięci o tych wydarzeniach jest, znajdująca się w prezbiterium Katedry Oliwskiej tablica z 1613 r. Wśród wymienionych na niej klęsk i zniszczeń, jakie na przestrzeni dziejów spotkały kościół i klasztor oliwski, wymienia się pod rokiem 1433 (data dzienna została błędnie podana jako 4 grudnia) zniszczenie ogniem i żelazem przez "husytów heretyków".

Jest też, całkiem niedaleko Jelitkowa, ulica Husytów zobacz na mapie Gdańskana Osiedlu Wejhera - ciekawe, czy jej mieszkańcy domyślają się, czemu nosi akurat taką nazwę?

W Czechach pamięć o rajdzie nad Bałtyk przechowała się przez wieki i miała duże znaczenie dla kształtowania się czeskiej dumy narodowej. W XIX wieku powstawały liczne obrazy, a nawet wiersze opiewające walkę "sierotek" Jana Czapka, uważaną za jeden z największych wyczynów dawnych Czechów.

Marcin Stąporek - autor artykułu pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury. Jest historycznym publicystą, związanym z gdańską Akademią Rzygaczy.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (121) 9 zablokowanych

  • 2010-03-08 11:02

    Bardzo lubię Czechów i ich kraj (1)

    W ich historii,którą Polacy znają tylko powierzchownie a tak naprawdę wcale są wspaniałe ale i też tragiczne momenty.Z ciekawostek związanych z tematem Czesi a Bałtyk warto nadmienić że Królewiec powstał i nazwę swą otrzymał od czeskiego króla Przemysła Ottokara II operującego ze swoimi wojskami w 13 wieku w tym nieopodal współczesnej Polski położonym regionie.I to jeszcze grubo przed husytami.

    zee

    14 lat

    • 7 5

    • 2010-03-08 11:38

      To prawda

      Nie mówiąc już o tym, że jeszcze dużo wcześniej, nad Bałtyk zawędrował Wojciech Sławnikowic aka biskup praski Adalbert.
      No a na początku XIV wieku przez pewien czas władcą Pomorza i Gdańska był Wacław II, król czeski i polski. O ile wiem, przysyłał wówczas na ten teren swoich starostów. Więc jest pewne, że "sierotki" Jana Czapka z San nie były pierwszymi Czechami na naszym terenie.

      Marcin Stąporek

      14 lat

      • 4 0

  • 2010-03-08 11:27

    Szkoda, że nie mamy z Czechami i Słowacją bliższych stosunków jako kraj (1)

    Tak bliskie sąsiedztwo, a dzieje się między nami tak niewiele.

    krasnal

    14 lat

    • 13 3

    • 2010-03-08 21:53

      wg mie są wręcz poprawne, -"turysta"

      ed

      14 lat

      • 0 1

  • 2010-03-08 12:10

    Mało kto pamięta,

    że właśnie temu najazdowi Gdańsk zawdzięcza wielkie inwestycje w fortyfikacje.

    Kościół św. JAkuba nie leżał "poza zasięgiem fortyfikacji". Stare MIasto było otoczone murami, a o rzut beretem od kościoła była brama św. Jakuba (pierwsza).
    Kościół i szpital spłonęły, bo były bardzo blisko murów miejskich, przez króre co rusz coś przelatywało. Stąd po najeździe ww. rozbudowy murów i fos.

    Piqś

    14 lat

    • 4 3

  • 2010-03-08 12:28

    Pudło

    W 1433 Stare Miasto nie było jeszcze otoczone murami. Przygotowując się do obrony, wzniesiono podobno drewnianą palisadę na wale ziemnym. Fosa biegła ulicą Gnilną, stąd jej późniejsza nazwa - Faulgraben. Szpital św. Jakuba był poza tą fosą.
    Pierwsza brama św. Jakuba powstała w 1461 r. - 28 lat po opisywanych wydarzeniach.

    Marcin Stąporek

    14 lat

    • 10 0

  • 2010-03-08 12:51

    Czesi juz 7 wiekow temu sie poznali (2)

    na pazernosci, rozpuscie, braku wiary NIEKTORYCH klechow.

    A My? My dalej mylimy ksiedza z ksieciem.

    Wlasnie wczoraj bylem na mszy w Dublinie. Po jej zakonczeniu ksiadz zegnal wszystkich wychodzacych z kosciola przy wyjsciu.
    Kazdy kto mial jakies pytania mogl zagaic. W stanach bylo tak samo.
    Wszedzie ksieza sa milsi gdzie maja jakas konkurencje, gdzie wiecej jest kosciolow chrzescijanskich i niechrzescijanskich.

    A w Polsce nie wyjdziesz z kosciola dopoki ksiaze nie wstanie i laskawie wyjdzie pierwszy...Przeciez jak ktos ma odrobine godnosci to sie gotuje w srodku.

    troche konkurencji by sie tu przydalo bo monopol katolicyzmu spowodowal degeneracje tego kosciola.

    bamako joinirez

    14 lat

    • 15 8

    • 2010-03-08 13:21

      Jako żywo

      temat rzeka-polski ksiądź to w przeświadczeniu maluczkich parafian jakaś cudowna istota trzeciej płci nawet normalna rozmowa jest tu jakby nie na miejscu

      zee

      14 lat

      • 4 1

    • 2010-03-09 12:44

      Nikt cię nie zmusza do chodzenia ... jak się nie podoba to idź do kina.

      14 lat

      • 0 3

  • 2010-03-08 13:03

    ciekawy artukuł. lubię Czechów za: (9)

    góry, piwo, Pragę, zdrowy rozsądek w podejściu do życia. A Czeszki są piękne!

    deadhead

    14 lat

    • 15 3

    • 2010-03-08 13:31

      obiektywny

      ale k...... nr1 . polki sa na 2 miejscu

      woytek

      14 lat

      • 2 0

    • 2010-03-08 13:31

      Czesi nie lubią Polaków i wcale nie starają sie tego ukrywać, (1)

      a góry to chyba Ci się ze Słowacją pomyliło, bo czesi mają co najwyżej pagórki trochę tylko wyższe niz te na Kaszubach.

      sk

      14 lat

      • 6 4

      • 2010-03-08 14:33

        nas Polaków trudno lubić, więc się nie dziwię:)

        deadhead

        14 lat

        • 5 5

    • 2010-03-08 13:33

      obiektywny (2)

      a tak poza tym , interesujacy artykul , zawsze cos sie czlowiek nowego nauczy , oby wiecej takich , pozdrawiam

      woytek

      14 lat

      • 3 1

      • 2010-03-08 21:55

        brawo, nie miałeś czasu na naukę, teraz ją poznajesz... (1)

        ed

        14 lat

        • 0 1

        • 2010-03-09 13:29

          Ty już wszystko wiesz?

          m.

          14 lat

          • 0 0

    • 2010-03-08 13:41

      Do kolegi co nie rozróżnia Kaszub od Karkonoszy Szumawy Rudaw i innych pasm górskich leżących w Republice Czeskiej (2)

      więcej uwagi na lekcjach geografii-bo Czechy mimo że bez TatrWysokich,Zachodnich czy Niżnych, Małej czy też wielkiej Fatry które leżą na Słowacji to wciąz kraj wybitnie górsko-wyżynny

      zee

      14 lat

      • 2 2

      • 2010-03-08 16:23

        wybitnie równinno - pagórkowaty raczej (1)

        sk

        14 lat

        • 2 2

        • 2010-03-08 18:30

          równinno pagórkowatą to masz Polskę kolego

          bez urazy

          zee

          14 lat

          • 1 2

  • 2010-03-08 13:25

    w gdańsku są agresywni mieszkańcy, po za tym maja dziurawe drogi. (3)

    sądzę żę nie tylko czesi żle na niego spoglądają ale i cała europa, kto raz odwiedzi gdańsk temu juz starcza na zawsze i nigdy tam nie powraca.

    gdańszczanin

    14 lat

    • 8 8

    • 2010-03-08 14:01

      Jak mawiają Czesi można masz prawdu ale ja osobiście nie sądzę aby w Gdańsku mieszkańcy byli bardziej agresywni niż chociażby w (2)

      Warszawie gdzie snobizm i okazywanie na każdym kroku że nie ma cwaniaka nad warszawiaka należą do podstawowego garnituru zachowań.Z drugiej strony kiedyś we Lwowie poznałem miejscowego który był w Gdańsku i odebrał nasze miasto jako m-ce ekstremalnie niebezpieczne pełne złych ludzi.Ja który sie tu urodziłem i wychowałem tego tak nie czuję ale kto wie...

      zee

      14 lat

      • 4 2

      • 2010-03-08 21:59

        a urodziłeś się w NOWYM PORCIE? (1)

        ja TAK

        ed

        14 lat

        • 0 1

        • 2010-03-09 04:09

          Bardzo lubię Nowy Port-jest częstym celem mojego szwędania się po mieście na 2 kółkach

          ale urodziłem się w moim ukochanym Wrzeszczu.

          zee

          14 lat

          • 0 0

  • 2010-03-08 13:57

    ciekawe...ciekawe:)

    fajnie i zainteresowanie przeczytałem kolejny... artykuł p.Marcina :)

    x

    14 lat

    • 2 3

  • 2010-03-08 14:09

    szkoda ze z Czechami nie wytepilismy niemcow... (1)

    14 lat

    • 12 0

    • 2015-11-03 07:23

      Szkoda

      Petr z Czech

      8 lat

      • 1 0

  • 2010-03-08 14:15

    A kto pamieta o tym że Malbork poddał Kazimierzowi Jagiellończykowi w trakcie wojny 13 letniej dowodzący zalogą czeski rycerz

    Olda(ULrich) Czerwonka ten zamek trudno było Polakom zdobyć.Na szczęście Krzyżacy długo zalegali z opłatą żołdu i normalnie sobie go kupiliśmy-oto przykład kiedy Polak był bogatszy od Niemca-mało tego w historii.A rycerz Ulryk miał potem kłopoty w rodzinnym kraju ze strony własnego króla -na szczęście Polska wynagrodziła mu to bogatymi nadaniami w naszym Królestwie

    zee

    14 lat

    • 6 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3228)

Najczęściej komentowane

Jak zaprojektować centrum dzielnicowe Południa?

Jak zaprojektować centrum Południa?

Zrobili rowerzystom drogę kosztem kierowców. Rowerzyści nie chcą z niej korzystać

Rowerzyści dostali drogę, której nie chcą

więcej

Najczęściej czytane