• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Konie budowały Gdynię. Czy teraz zyskają swój pomnik?

Michał Sielski
5 czerwca 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 
Budujące gdyński port konie grzęzły w błocie i łamały nogi, mimo drewnianych butów. Były dobijane na miejscu. Budujące gdyński port konie grzęzły w błocie i łamały nogi, mimo drewnianych butów. Były dobijane na miejscu.

Gdyby nie one, nie powstałby port i nie byłoby miasta. Setkami umierały z przepracowania, a przemytnicy zbudowali fortuny na sprowadzaniu ich z całej Polski i nie tylko. Konie to niedoceniani budowniczowie Gdyni, którym zamożny gdynianin chce postawić w mieście pomnik.



Eugeniusz Kwiatkowski, Tadeusz Wenda - nazwiska pierwszych wizjonerów i budowniczych Gdyni znają wszyscy. Ale port i miasto nie powstałyby nigdy, gdyby nie konie, które wykonały znaczną część pracy.

Zajmowały się przede wszystkim transportem materiałów. Czasami zaprzęgi liczyły nawet po osiem koni. Przemierzały one tereny błotniste, wyposażone były w specjalne, drewniane buty, by nie grzęzły w mule. Niestety wpływało to na liczbę ich kontuzji, a koń ze złamaną nogą oczywiście by przeżył, ale był już nieopłacalny - nie mógł pracować, a musiał jeść. Dobijano go więc od razu na miejscu, a potem transportowano na cmentarzysko.

Przemyt i sprowadzanie koni - świetny interes

Cmentarzyska koni były dwa. Dziś nikt nie chce podawać ich dokładnej lokalizacji, bo na jednym w Grabówku stoją domy, a drugie - pod lasem w Cisowej - jest popularnym miejscem rekreacyjnym. W obu leżą szczątki setek, jeśli nie tysięcy koni, które straciły życie, spełniając marzenia o polskim porcie i oknie na świat. Konie wrzucało się do wąwozu, który zasypywany był raz dziennie. Czasami po kilkanaście dziennie. Z reguły bez ceregieli, ale gdy robił to właściciel zwierzęcia, w dobrym tonie było wychylić kieliszek wódki.

Wysoka śmiertelność przyczyniła się do tego, że szybko zabrakło małych i silnych koni, które hodowano na Kaszubach. Zaczęto je więc sprowadzać z całej Polski.

- Do Gdyni przyjeżdżały całe pociągi, a przemytnicy zbijali na tym kokosy. Ze względu na wielkie zainteresowanie, przyjmowane były konie praktycznie każdej rasy, nawet te, które nie były przystosowane do tak ciężkiej pracy. To powodowało jeszcze większą śmiertelność - opowiada Andrzej Skwiercz, który planuje postawić pomnik konia w Gdyni.

Proboszcz: pomnik konia? Ktoś na głowę upadł!

Gdy zaczął o tym mówić przed 10 laty, dostało mu się nawet od jednego z księży parafii Najświętszej Marii Panny, który z ambony grzmiał, że na pomnik oczekuje tylu znamienitych obywateli, a niektórzy chcą stawiać postumenty zwierzętom. Jednak gdyby nie one, wiele z tych postaci nie miałoby szansy zaistnieć.

Pomnik ma być w skali 1:1, więc będzie pokaźny, ale wbrew powszechnej opinii, nie tak wielki, jak się większości osób wydaje.

Koń, jaki jest - każdy widzi?

- Dziś w powszechnej świadomości utrwalił się obraz dużego, silnego i umięśnionego konia. To fałszywy obraz, bo wynika głównie z tego, że obecnie hoduje się je głównie na mięso i najważniejsza jest masa ciała. Konie budujące port były znacznie mniejsze - podkreśla dr Dąbrówka Tyślewicz, która od miesięcy poszukuje idealnego okazu, który odzwierciedlałby sylwetkę bezimiennych bohaterów, umieszczonych na nielicznych zdjęciach.

I znalazła. Na zawodach w Ostrzycach wypatrzyła jednego konia, który idealnie odpowiada wyglądowi budowniczych portu. Pozostaje jednak pytanie czy pomnik powinien być właśnie idealnym odwzorowaniem pierwowzoru, czy może efektowną rzeźbą, która będzie przykuwała uwagę?

Jak oceniasz pomysł postawienia w Gdyni pomnika konia?

Na razie nie wiadomo jednak nawet tego, gdzie pomnik stanie. Najbardziej prawdopodobny jest trawnik przed Domem Marynarza zobacz na mapie Gdyni.

Konie pracowały także podczas wojny


Wiele koni, które były potomkami budujących port, zostało w 1939 roku wcielonych do armii i uczestniczyło w II wojnie światowej. Zmobilizowano je m.in. do oddziału gdyńskich Krakusów. Te, które przeżyły, po wojnie odbudowywały miasto i służyły rolnikom. Wielu z nich wzbogaciło się dzięki temu, że sporo koni błąkało się po okolicznych lasach.

- Wiosną 1945 roku po polach i lasach szwendały się konie wojskowe i po uciekinierach. Konie te - niekiedy chore bądź ranne - po wyleczeniu i odkarmieniu służyły Gdyni przez wiele lat - opowiada pamiętający te czasy dziennikarz Michał Sikora.

Konie dowoziły zaopatrzenie do sklepów, torf na opał do mieszkań, rozwoziły mleko z mleczarni, a nawet piwo i mocniejsze trunki. Były też często wykorzystywane w karawanach pogrzebowych. Obite czarnym suknem wozy transportowały zmarłych na cmentarze. I tak historia zatoczyła koło.

Opinie (171) 5 zablokowanych

  • To jest bardzo dobra inicjatywa.

    Na ciężkiej pracy tych zwierząt ludzie budowali swój dobrobyt. I chociaż dla tych zwierząt ten pomnik nie będzie stanowił żadnej satysfakcji, to z pewnością niejednego człowieka pobudzi do refleksji nad relacjami ludzi i światem zwierząt, z którego się wywodzą.
    Los tamtych koni wcale nie jest taki odległy od obecnej sytuacji całej masy ludzi w Polsce, którzy za psie pieniądze pracują na, chwalony przez polityków, wzrost gospodarczy i dobrobyt tych znacznie mniej licznych, ale za to cwańszych i bezczelnych.
    Na początku transformacji ustrojowej w latach dziewięćdziesiątych miałem wyobrażenie, że w Polska "przeskoczy" historyczny okres drapieżnego kapitalizmu i szybko przejdzie do obecnych standardów Zachodu, ale tak się nie stało. Cała środkowo-wschodnia Europa postawiła na system oparty głównie na wykorzystywaniu ludzi jak przedstawionych w artykule koni.
    Uważam pomysł postawienia tego pomnika za bardzo dobry, ponieważ będzie miał wieloraką wymowę o relacjach człowiek-zwierzę i człowiek-człowiek pobudzając do refleksji o zbyt często lekceważonym przez ludzi szacunku do innych, w tym zwierząt.

    • 34 0

  • Ja bym tam widział... (2)

    ... pomnik Szczura! Albo nawet Szczurka! Ho! Ho! Ile ich było przed wojną!

    • 7 10

    • durny wpis

      • 4 0

    • komentarz na poziomie gimbazjum

      • 4 0

  • Znowu pomnik, ale jak już musicie to... (2)

    ...postawcie wreszcie pomnik Wendy. Koń już tu będzie stać na cokole, ale gościu, który "zrobił" port - nie ... Dlaczego?

    • 10 0

    • bo pracował jak koń

      Gdynia uhonorowała pamięć Tadeusza Wendy jedną z bocznych ulic dojazdowych do portu, nabrzeżem jego imienia na szczycie mola Węglowego, basenem portowym, także jego imienia, pogłębiarką portową, ostatnio tablica pamiątkową na ścianie budynku przy ul. Waszyngtona 38, gdzie mieszkał a także spiżową tablicą pamiątkowa przy wejściu do Dworca Morskiego

      Jakże skromnie w porównaniu z zasługami.

      • 5 1

    • Może konny pomnik Wendy ?

      • 4 0

  • Lepiej stawiać pomniki zwierzętom niż niektórym ludziom.

    Zwierzęta nie krzywdzą gdy nie muszą , ludzie krzywdzą bo lubią.

    • 27 0

  • Wielu Polaków ja konie pracowali dla dobra naszej Ojczyzny ale o postawieniu dla nich chociaż tablicy pamiątkowej władza nawet nie pomyśli a szczególnie o tych, którzy zginęli z rąk towarzyszy.

    • 2 7

  • nalezy sie tym wspanialym zwierzetom.

    a ksiedzu nalezy sie kop od duzej kobylki.

    • 19 1

  • Temu koniu

    Najbardziej, pomnik "Temu Koniu" należy się Półwyspowi helskiemu. By zrealizować do końca powiedzenie ;"Zamelduj KONIOWI na Helu!"! O niedorzeczności poczynań, pomysłów co niektórych. Bez względu na przekonania polityczne, religie.

    • 2 5

  • ecce homo!

    Nareszcie cos pięknego !Popieram! Nie dla leniwych polaków ,ktorzy wykorzystywali konie a dla zwierzecia,ktore powinno cieszyc sie wolnoscia a nie cieżką harówa zgotowana im przez ludzi .brwao dla tego Pana!!!

    • 9 0

  • Brawo !

    W KOŃCU ktoś zaczyna doceniać trud tych pięknych zwierząt, brawo Gdynia !

    • 17 2

  • Non stop na biedę narzekają (1)

    ale pieniądze na pomniki konia chętnie wydają.

    Co to za dziwni ludzie tacy?
    Dobrze wiemy, to ........

    • 1 16

    • wolnoc ......

      Kazdy wydaje na co chce!

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane