Konie budowały Gdynię. Czy teraz zyskają swój pomnik?

Michał Sielski

5 czerwca 2014 (artykuł sprzed 10 lat)

Opinie (171)

Najnowszy artykuł na ten temat Bateria Canet, czyli zaśmiecone gdyńskie westerplatte

Budujące gdyński port konie grzęzły w błocie i łamały nogi, mimo drewnianych butów. Były dobijane na miejscu.

Gdyby nie one, nie powstałby port i nie byłoby miasta. Setkami umierały z przepracowania, a przemytnicy zbudowali fortuny na sprowadzaniu ich z całej Polski i nie tylko. Konie to niedoceniani budowniczowie Gdyni, którym zamożny gdynianin chce postawić w mieście pomnik.

Wozy odjeżdżały z budowy jeden za drugim.

mat. archiwalne
Przed budową portu konie pracowały na polach i woziły najbogatszych mieszczan.

mat. archiwalne
Trawnik przed Domem Marynarza - to tu może stanąć pomnik konia.

fot. si6/galeria Trojmiasto.pl

Eugeniusz Kwiatkowski, Tadeusz Wenda - nazwiska pierwszych wizjonerów i budowniczych Gdyni znają wszyscy. Ale port i miasto nie powstałyby nigdy, gdyby nie konie, które wykonały znaczną część pracy.

Zajmowały się przede wszystkim transportem materiałów. Czasami zaprzęgi liczyły nawet po osiem koni. Przemierzały one tereny błotniste, wyposażone były w specjalne, drewniane buty, by nie grzęzły w mule. Niestety wpływało to na liczbę ich kontuzji, a koń ze złamaną nogą oczywiście by przeżył, ale był już nieopłacalny - nie mógł pracować, a musiał jeść. Dobijano go więc od razu na miejscu, a potem transportowano na cmentarzysko.

Przemyt i sprowadzanie koni - świetny interes

Cmentarzyska koni były dwa. Dziś nikt nie chce podawać ich dokładnej lokalizacji, bo na jednym w Grabówku stoją domy, a drugie - pod lasem w Cisowej - jest popularnym miejscem rekreacyjnym. W obu leżą szczątki setek, jeśli nie tysięcy koni, które straciły życie, spełniając marzenia o polskim porcie i oknie na świat. Konie wrzucało się do wąwozu, który zasypywany był raz dziennie. Czasami po kilkanaście dziennie. Z reguły bez ceregieli, ale gdy robił to właściciel zwierzęcia, w dobrym tonie było wychylić kieliszek wódki.

Wysoka śmiertelność przyczyniła się do tego, że szybko zabrakło małych i silnych koni, które hodowano na Kaszubach. Zaczęto je więc sprowadzać z całej Polski.

- Do Gdyni przyjeżdżały całe pociągi, a przemytnicy zbijali na tym kokosy. Ze względu na wielkie zainteresowanie, przyjmowane były konie praktycznie każdej rasy, nawet te, które nie były przystosowane do tak ciężkiej pracy. To powodowało jeszcze większą śmiertelność - opowiada Andrzej Skwiercz, który planuje postawić pomnik konia w Gdyni.

Proboszcz: pomnik konia? Ktoś na głowę upadł!

Gdy zaczął o tym mówić przed 10 laty, dostało mu się nawet od jednego z księży parafii Najświętszej Marii Panny, który z ambony grzmiał, że na pomnik oczekuje tylu znamienitych obywateli, a niektórzy chcą stawiać postumenty zwierzętom. Jednak gdyby nie one, wiele z tych postaci nie miałoby szansy zaistnieć.

Pomnik ma być w skali 1:1, więc będzie pokaźny, ale wbrew powszechnej opinii, nie tak wielki, jak się większości osób wydaje.

Koń, jaki jest - każdy widzi?

- Dziś w powszechnej świadomości utrwalił się obraz dużego, silnego i umięśnionego konia. To fałszywy obraz, bo wynika głównie z tego, że obecnie hoduje się je głównie na mięso i najważniejsza jest masa ciała. Konie budujące port były znacznie mniejsze - podkreśla dr Dąbrówka Tyślewicz, która od miesięcy poszukuje idealnego okazu, który odzwierciedlałby sylwetkę bezimiennych bohaterów, umieszczonych na nielicznych zdjęciach.

I znalazła. Na zawodach w Ostrzycach wypatrzyła jednego konia, który idealnie odpowiada wyglądowi budowniczych portu. Pozostaje jednak pytanie czy pomnik powinien być właśnie idealnym odwzorowaniem pierwowzoru, czy może efektowną rzeźbą, która będzie przykuwała uwagę?

Na razie nie wiadomo jednak nawet tego, gdzie pomnik stanie. Najbardziej prawdopodobny jest trawnik przed Domem Marynarza zobacz na mapie Gdyni

.

Konie pracowały także podczas wojny

Wiele koni, które były potomkami budujących port, zostało w 1939 roku wcielonych do armii i uczestniczyło w II wojnie światowej. Zmobilizowano je m.in. do oddziału gdyńskich Krakusów. Te, które przeżyły, po wojnie odbudowywały miasto i służyły rolnikom. Wielu z nich wzbogaciło się dzięki temu, że sporo koni błąkało się po okolicznych lasach.

- Wiosną 1945 roku po polach i lasach szwendały się konie wojskowe i po uciekinierach. Konie te - niekiedy chore bądź ranne - po wyleczeniu i odkarmieniu służyły Gdyni przez wiele lat - opowiada pamiętający te czasy dziennikarz Michał Sikora.

Konie dowoziły zaopatrzenie do sklepów, torf na opał do mieszkań, rozwoziły mleko z mleczarni, a nawet piwo i mocniejsze trunki. Były też często wykorzystywane w karawanach pogrzebowych. Obite czarnym suknem wozy transportowały zmarłych na cmentarze. I tak historia zatoczyła koło.

Michał Sielskim.sielski@trojmiasto.pl

Opinie (171) 5 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-06-06 11:09

Zdzisław

Tak super pomysł powinien byc pomnik konia to zasłużone zwierze proponuje na miejsce postument po kaczyńskim będzie super

zdzislaw
9 lat
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Tak super pomysł powinien byc pomnik konia to zasłużone zwierze proponuje na miejsce postument po kaczyńskim będzie super
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-06-06 15:13

Nareszcie pozytywna informacja

cieszę się, to bardzo dobry pomysł. Mam nadzieję, że pomnik będzie "cieszyć oko". Ci, których pomysł śmieszy lub oburza wystawiają sobie sami świadectwo i o ciasnocie umysłów ...

9 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

cieszę się, to bardzo dobry pomysł. Mam nadzieję, że pomnik będzie "cieszyć oko". Ci, których pomysł śmieszy lub oburza wystawiają sobie sami świadectwo i o ciasnocie umysłów ...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-06-07 11:21

Postawić pomnik " ŚLEDZIA " ..........

..... bo przecież czymś się żywili robotnicy rozbudowując wioskę ;-)

Bauer aus Danzig
9 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

..... bo przecież czymś się żywili robotnicy rozbudowując wioskę ;-)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-06-07 12:33

pomnik tak ale nie dla kaszubskiego wyrosnietego psa (1)

wszak port budowały konie z Polski a nie pruskie popłuczyny

9 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

wszak port budowały konie z Polski a nie pruskie popłuczyny
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-06-08 14:47
  
  idota
  
  thomson
  7 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-06-12 19:29

piekno konia

To wspaniale ze jest ktos kto docenia te piekne zwierzeta,po noc slyniemy z wielkiej przyjazni do koni,ale jak jest wiedza nieliczni .Ten pomnik nie tylko przypomni ale bedzie wielka ozdoba naszego miasta,a i wielu mieszkancow dowie sie jak to konie budowaly nasza Gdynie.Oby doszlo doskutku

J.G
9 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

To wspaniale ze jest ktos kto docenia te piekne zwierzeta,po noc slyniemy z wielkiej przyjazni do koni,ale jak jest wiedza nieliczni .Ten pomnik nie tylko przypomni ale bedzie wielka ozdoba naszego miasta,a i wielu mieszkancow dowie sie jak to konie budowaly nasza Gdynie.Oby doszlo doskutku
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-06-12 21:28

jestem na tak !

Oczywiście ,ze powinien stanąć pomnik konia.Konie pomagają ludziom a ludzie sa dla nich bestiami.

dg
9 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Oczywiście ,ze powinien stanąć pomnik konia.Konie pomagają ludziom a ludzie sa dla nich bestiami.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-05-09 14:36

Kowal

Kandydat na KOWALA Sam Andrzej Skwiercz i jego ADWOKAT na jego pomocnika.

Mowiac o pomnikach Brak Pomnika mojej Babci Eizbiety Skwiercz za "dania" kilkanascie DZIALEK w CENTRUM Gdyni Miasto Gdyni.

"Wlasciciel Gdyni"

Leo Dorsch
9 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Kandydat na KOWALA Sam Andrzej Skwiercz i jego ADWOKAT na jego pomocnika. Mowiac o pomnikach Brak Pomnika mojej Babci Eizbiety Skwiercz za "dania" kilkanascie DZIALEK w CENTRUM Gdyni Miasto Gdyni. "Wlasciciel Gdyni"
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-02-10 20:06

anagram (1)

Nazwa Gdynia to Gniady oczywista oczywistość,że to konie budowały Gdynię

7 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Nazwa Gdynia to Gniady oczywista oczywistość,że to konie budowały Gdynię
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-02-10 20:43
  
  Anagram
  
  Oczywiście, że Gdynia dzięki koniom stoi ,Gdynia to Gniady
  
  7 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Oczywiście, że Gdynia dzięki koniom stoi ,Gdynia to Gniady
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-02-13 08:01

GDYNIA

KIedy włodarze GDYNI zabiorą się do roboty i rozwiążą problem połączenia centrum z obwodnicą . Bo Węzeł Franciszki Cegielskiej stał się dla Gdyni PĘTLĄ NA SZYJĘ.

TED
7 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

KIedy włodarze GDYNI zabiorą się do roboty i rozwiążą problem połączenia centrum z obwodnicą . Bo Węzeł Franciszki Cegielskiej stał się dla Gdyni PĘTLĄ NA SZYJĘ.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-07-28 19:36

Piękna idea

6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Piękna idea
Regulamin dodawania opinii