Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Młodzież z Trójmiasta w czasie stanu wojennego

Rafał Borowski
13 grudnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (420)

Inscenizacja manifestacji i starć z ZOMO z okresu stanu wojennego

Choć na ogół sądzi się, że w stanie wojennym protestowali głównie robotnicy-związkowcy, oraz związani z nimi intelektualiści, duży udział w antyrządowych demonstracjach mieli ludzie naprawdę młodzi: nie tylko studenci, ale także licealiści.



Czy stan wojenny uchronił Polskę przed większym złem?

W mroźny poranek 13 grudnia 1981 roku, zamiast programu dla dzieci "Teleranek", TVP wyemitowała orędzie gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Ubrany w wojskowy mundur generał oznajmił milionom Polaków, że na terenie całego kraju wprowadzono stan wojenny.

Czytaj także: Stan wojenny oczami 12-latka

Dla niezaangażowanej w politykę części Polaków nie miało to może wielkiego znaczenia, ale dla dużej części społeczeństwa stało się jasne, że władza wypowiedziała wojnę powstałej niewiele ponad rok wcześniej "Solidarności" i próbuje w ten sposób zdławić demokratyczne przemiany.

Wbrew przestrodze władz PRL o zbliżającej się "ogólnonarodowej katastrofie", tysiące działaczy zdelegalizowanej właśnie "Solidarności" i jej sympatyków postanowiło stawić opór. Jednym z głównych przejawów stanu wojennego, zwanego pogardliwie "wojną polsko-jaruzelską", były antyrządowe manifestacje uliczne.

Gen. Wojciech Jaruzelski ogłasza wprowadzenie stanu wojennego



Młodzi ludzie w antyrządowych demonstracjach

O ile jednak powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" było zasługą przede wszystkim pokolenia trzydziestolatków, o tyle w manifestacjach w okresie stanu wojennego udział brała głównie młodzież. W Trójmieście, podobnie jak i w całym kraju, filarem antyrządowych demonstracji byli licealiści, studenci oraz młodzi robotnicy.

Starcia z milicją podczas manifestacji, która odbyła się 1 maja w centrum Gdańska. Na zdjęciu widać kilkunastoletnich chłopców. Starcia z milicją podczas manifestacji, która odbyła się 1 maja w centrum Gdańska. Na zdjęciu widać kilkunastoletnich chłopców.

Starcia z milicją podczas manifestacji, która odbyła się 1 maja w centrum Gdańska. Na zdjęciu widać kilkunastoletnich chłopców.

fot. Stanisław Składanowski/KFP

Potwierdzenie takiego stanu rzeczy odnajdziemy chociażby w prasie z okresu stanu wojennego, np. w artykule zamieszczonym na łamach "Głosu Wybrzeża" z 3 maja 1982. Jego autor odnotował, że "(...) ze smutkiem patrzyłem na młodych ludzi. A oni dominowali - nastolatki, uczniowie szkół średnich, studenci i młodzi robotnicy (...) Nie ich obwiniałem, bowiem w pochodzie wyraźnie widać było prowodyrów, tych, którzy wznosili pierwsze okrzyki, im bardziej pełne nienawiści dla władzy ludowej, tym lepiej podchwytywane przez ludzi młodych".

Władza zaogniła sytuację

Manifestacje organizowane przez podziemną opozycję podczas stanu wojennego odbywały się w miesięcznice wprowadzenia stanu wojennego, a także w święta narodowe i religijne. Spośród dziesiątek trójmiejskich demonstracji, na szczególne wyróżnienie zasługują pierwsza z nich, która odbyła się w Gdańsku wkrótce po orędziu gen. Jaruzelskiego, w dniach 16-17 grudnia 1981 roku.

Ta demonstracja była pierwszą reakcją na wprowadzony właśnie stan wojenny. Ponadto, na znaczny udział młodzieży w tejże manifestacji miały wpływ dwa dodatkowe czynniki. 15 grudnia, pod groźbą rozwiązania uczelni i wcielenia studentów do czynnej służby wojskowej, zawieszono studenckie strajki na Uniwersytecie Gdańskim, Politechnice Gdańskiej oraz w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni. Dzień wcześniej, 14 grudnia, Minister Oświaty i Wychowania wraz z Ministrem Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki podjęli decyzję o zawieszeniu zajęć w szkołach i na uczelniach.

Pierwsza śmiertelna ofiara stanu wojennego w Gdańsku

W trwających dwa dni demonstracjach w centrum Gdańska wzięło udział ok. 100 tys. osób. Władze nie miały zamiaru tolerować tego rodzaju "antysocjalistycznej działalności" i podjęły decyzję o spacyfikowaniu manifestantów. W zamieszkach zostało rannych ponad 300 osób, kolejne setki trafiły do aresztu.

Milicja, w tym oddziały ZOMO (Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej) użyła wówczas nie tylko pałek, armatek wodnych, petard i gazu łzawiącego, ale także broni palnej.

Czytaj także: Siedem ofiar stanu wojennego z Trójmiasta

Pociski wystrzelone przez ZOMO-wców z pistoletów maszynowych spod gmachu Komitetu Partyjnego PZPR trafiły cztery osoby. Jedną z nich był 20-letni Antoni Browarczyk. Chłopak wracał właśnie z praktyki w zakładzie elektromechanicznym przy ul. Wyczółkowskiego. Pocisk, który trafił go w twarz, dosięgnął go nieopodal wejścia do tunelu pod ul. Wały Jagiellońskie od strony pl. Kalinowskiego (obecnie to Targ Rakowy).

Tak ma wyglądać pomnik poświęcony ofiarom stanu wojennego, który być może już za rok stanie w miejscu, gdzie kula dosięgnęła Antoniego Browarczyka. Tak ma wyglądać pomnik poświęcony ofiarom stanu wojennego, który być może już za rok stanie w miejscu, gdzie kula dosięgnęła Antoniego Browarczyka.

Tak ma wyglądać pomnik poświęcony ofiarom stanu wojennego, który być może już za rok stanie w miejscu, gdzie kula dosięgnęła Antoniego Browarczyka.

Po przewiezieniu do Szpitala Wojewódzkiego przy ówczesnej ul. Świerczewskiego (obecnie ul. Nowe Ogrody), lekarze stwierdzili u rannego poważnie obrażenia wewnętrzne. Kula uszkodziła m.in. pień mózgu. Po sześciu dniach Antoni Browarczyk zmarł. Był pierwszą, śmiertelną ofiarą stanu wojennego w Gdańsku i jedyną, która poniosła śmierć podczas dwudniowych manifestacji w grudniu 1981 roku.

Pomimo przeprowadzonego i wznowionego po 1989 roku śledztwa, nigdy nie udało się ustalić milicjanta, który zabił Browarczyka.

Liczba ofiar stanu wojennego trwającego od 13 grudnia 1981 r. do 22 lipca 1983 r. nie jest dokładnie znana. Działająca w 1989 sejmowa komisja badająca działalność MSW w PRL, stwierdziła, że spośród 122 niewyjaśnionych przypadków zgonów działaczy opozycji w tym okresie na terenie całego kraju, 88 miało bezpośredni związek z działalnością funkcjonariuszy MSW.

Przypomnijmy, że wydarzenia Grudnia 1970, które miały miejsce tylko w czterech miastach Wybrzeża: Szczecinie, Gdyni, Gdańsku i Elblągu, przyniosły śmierć 41 osobom.

Zobacz także

więcej artykułów (1071)

Opinie (420) ponad 10 zablokowanych

  • 2015-12-13 19:18

    Ja sie wtedy bewilem i daleko w odbycie mialem solidaruchow.

    8 lat

    • 2 10

  • 2015-12-13 23:06

    Komuny wroc

    Był porządek. ..

    polak

    8 lat

    • 2 8

  • 2015-12-13 23:20

    Demonstracja 1 majowa z 1984, albo 1985 roku

    Anarchiści z Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego i kibice Lechii Gdańsk zatrzymują rządowy pochód 1 majowy. W wyniku zamieszek ginie 1 milicjant ZOMO.

    8 lat

    • 5 4

  • 2015-12-13 23:37

    trochę inaczej to wyglądało,ale liczą się chęci,brakowało tu wozów opancerzonych i czołgów,walki z zomowcami były na całego,miałem wtedy 18 lat

    stande

    8 lat

    • 2 1

  • 2015-12-14 03:35

    Dosc pomnikow a wiecej sprawiedliwosci.

    Nam nie potrzeba pomnikow ale kary dla sprawcow wszystkich komunistycznych rzadow (SBekow,ZOMOwcow,czerwonych baronow).Niestety dzieki postkomunistom (PO,PSL,SLD) tacy zbrodniarze jak Jaruzelski czy Kiszczak spokojnie umarli zyjac w luksusie do konca a ich ofiary,ktorym udalo sie przezyc zyja w nedzy. To jest wlasnie PRLbis. Zamiast rozliczyc, ukarac surowo sprawcow i z "zywymi naprzod isc i po zycie siegac nowe", grzebiemy sie w przeszlosci niczym grabarze rozkopujacy groby a zyjacy jeszcze komunistyczni zbrodniarze smieja sie i robia grube pieniadze na przywlaszczonych sobie po pozornym "upadku" komuny,majatku narodowym.

    Pasternak

    8 lat

    • 8 3

  • 2015-12-14 07:46

    nie do wiary

    Jak niektórzy są naiwni.To był marsz obrońców oderwanych od władzy.POszli w nim tylko ci którzy chcą starego układu.No i trochę lemingów.

    kaszub

    8 lat

    • 6 3

  • 2015-12-14 09:58

    Byliśmy rok przed maturą .....

    Wracaliśmy z "korków" z matematyki, które odbywały się na Przymorzu. Uciekł nam ostatni autobus, nie zdążyliśmy na kolejkę do Gdańska. Była już "godzina milicyjna" Dopadli nas na Długiej , zaraz za Bramą Wyżynną....Zostałam aresztowana i zamknięta w celi metr na metr... popisane ściany, brud i żelazne siedzisko... Nie ośmieliłam się usiąść...stałam wiele godzin...rano pojawił się oficer w randze kapitana ... rozkazał odwieść mnie do domu. Nasi wspaniali pedagodzy musieli zmienić pracę.....

    8 lat

    • 8 2

  • 2015-12-14 12:19

    17 grudnia przed zieleniakiem .

    Tam i wtedy zaczeło sie dla mnie , wracalem z praktyk (15 latek )
    w glowie bunt w oczach łzy od gazu .
    to tyle ...Kto tam wtedy !!! Byl ten wie a pozostali bajkopisarze nie sie zamkną .""" na wieki """ !
    a blizny mam do dzis .
    pamietac nalezy , ale oplowac i mscic ...Nie warto .

    A44

    8 lat

    • 7 1

  • 2015-12-14 12:25

    Stan wojenny. (1)

    Osobiście widziałem, oprócz licealistów demonstrowały również dzieci ze szkół podstawowych i również przedszkolaki. Oczywiście mające wizjonerską przyszłość naszej Polski

    zubek

    8 lat

    • 0 4

    • 2021-12-13 15:31

      Cóż, nawet przedszkolak jest mądrzejszy od komunisty.

      2 lata

      • 1 0

  • 2015-12-14 12:57

    Wałęsa

    Wałęsa podpisywał lojalkę i zgodę na współpracę z SB. Bohaterowie z Magdalenki.

    Kaziu z Gdańśka

    8 lat

    • 8 5

4
5
6
7
8

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (1071)

Najczęściej komentowane

Martwe dziki z Karwin miały ASF

Martwe dziki z Karwin miały ASF

Kosiorek i Dulkiewicz zapowiadają współpracę

Kosiorek i Dulkiewicz chcą współpracować

więcej

Najczęściej czytane