Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Ostatnia historia z ulicy Partyzantów

Marek Gotard
17 grudnia 2009 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (173)
Gertruda Wedra z paszportem swojej mamy z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Jeszcze w swoim ogródku w domu przy ul. Partyzantów 110. Gertruda Wedra z paszportem swojej mamy z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Jeszcze w swoim ogródku w domu przy ul. Partyzantów 110.

Gertruda Wedra z paszportem swojej mamy z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Jeszcze w swoim ogródku w domu przy ul. Partyzantów 110.

fot. Marek Gotard

Przez prawie sto lat nikt nie niepokoił tego fragmentu Wrzeszcza. Ominęły go dziejowe zawieruchy, a czas się tam praktycznie zatrzymał. Zachodni fragment ulicy Partyzantów umiera dopiero teraz. Niskie kamieniczki z czerwonej cegły postoją jeszcze tylko kilka miesięcy, aż ostatecznie dobiją je buldożery. Ulica Partyzantów od numeru 108 do 116 stanie się częścią nowej trasy Słowackiego.



Wymalowany smołą na fasadzie domu przy ul. Partyzantów 114 niemiecki napis z lat 30. nawołujący do udziału w wyborach. Nie wiadomo o jaką listę chodziło agitatorowi. Numer listy "zniknął" podczas montażu instalacji gazowej. Wymalowany smołą na fasadzie domu przy ul. Partyzantów 114 niemiecki napis z lat 30. nawołujący do udziału w wyborach. Nie wiadomo o jaką listę chodziło agitatorowi. Numer listy "zniknął" podczas montażu instalacji gazowej.

Wymalowany smołą na fasadzie domu przy ul. Partyzantów 114 niemiecki napis z lat 30. nawołujący do udziału w wyborach. Nie wiadomo o jaką listę chodziło agitatorowi. Numer listy "zniknął" podczas montażu instalacji gazowej.

fot. Marek Gotard

Fragment ulicy Partyzantów, który niedługo zniknie całkowicie podczas budowy trasy Słowackiego. Fragment ulicy Partyzantów, który niedługo zniknie całkowicie podczas budowy trasy Słowackiego.

Fragment ulicy Partyzantów, który niedługo zniknie całkowicie podczas budowy trasy Słowackiego.

fot. Marek Gotard

W ten rejon miasta zobacz na mapie Gdańska mało kto zagląda. Od strony ulicy Słowackiego czasami przemykają kierowcy, by niszcząc zawieszenie na nierównej, brukowanej nawierzchni skrócić sobie drogę do centrum Gdańska. Prawie wszystkich mieszkańców domów przesiedlono już w inne części miasta. Wśród nich była pani Wedra, która ponad 80 lat swojego życia spędziła w domu przy ul. Partyzantów 110.

Robotnik Bernhardt Wedra zamieszkały przy Mirchauerweg 110 (dawna nazwa ul. Partyzantów), w księdze adresowej miasta Gdańska z 1940 roku figuruje obok m.in. Herberta Treysa, malarza, swojego imiennika Kalkowskiego, również robotnika, tkaczki Marthy Kein i motorniczego tramwajów Theodora Wolschona. Księga adresowa z suchymi nazwiskami nie wspomina nic o rodzinach głównych lokatorów.

Córka Bernhardta Wedry, Gertruda, pamięta prawie wszystkich sąsiadów z dawnego Gdańska. Tych którzy jak jej ojciec mówili po kaszubsku i tych, którzy witali się po polsku i niemiecku. Było to jeszcze w czasach, gdy za różnymi językami gdańszczan nie stała nienawiść. Gdy największą niedzielną atrakcją był wypad do teatru przy Kohlenmarkt (Targu Węglowym) z racji swojej niecodziennej nieco architektury nazywanym "młynkiem do kawy". Gdy córkę pani Wedry codziennie rano pozdrawiała sąsiadka jeżdżąca do dworu w Mattern (dzisiaj Matarnia) na służbę jako pokojówka do państwa Romerów - właścicieli stojącego tam dworu.

Pani Gertruda wspomina jak nagle zmienił się senny klimat ulicy. Gdy w połowie lat 30, dwie sąsiadki u których często zaczęli bywać mężczyźni w brunatnych mundurach, uważnie zaczęły słuchać o czym mówi między sobą rodzina Wedrów. Jak żegnała kolejnych braci, którzy uciekali przed służbą w Wehrmachcie lub przysyłali do domu kartki, zapisane koślawym pismem, rękami drętwiejącymi od mrozu pośród szalejącej pod Stalingradem zimy.

Są też wspomnienia najwyraźniejsze. Te, które w marcu 1945 wyrył strach. Gdy płonęły i waliły się już kamienice przy głównej ulicy Wrzeszcza, która później stała się aleją Grunwaldzką, a rodzina Wedrów z małego, prowizorycznego bunkra patrzyła jak płotek do przydomowego ogródka miażdży czołg z czerwoną gwiazdą na wieżyczce. Jak tankiści krzyczą po niemiecku, by chować wszystkie kobiety, bo za nimi już nadciąga piechota.

Ten mały kawałek ulicy Partyzantów miał wówczas szczęście. W sąsiednim domu natychmiast zamontował się radziecki sztab, a obok wjazdu do niego stanął szlaban. Dzięki temu, także do domu Wedrów nie śmiał zbliżyć się żaden maruder. Sowieccy oficerowie bawili na Partyzantów dość długo, stosunkowo szybko zniknęły zaś sąsiadki donosicielki sympatyzujące niegdyś z nazistami.

Gdy obeschły już łzy po tych co nie wrócili do rodzinnego domu, końcówka ulicy Partyzantów znów zaczęła żyć sennym trybem, przetykanym czasami pracy, odpoczynku i niedzielnych rozrywek. Nowi mieszkańcy, przeważnie robotnicy z głębi Polski szybko zasymilowali się z tymi, którzy pamiętali swoje miasto z czasów dawnej świetności i upadku.

Gertruda Wedra, jak przed laty, codziennie rano pozdrawiała swoją sąsiadkę, dawną służącą Rommerów. Ta dopiero kilka lat przed śmiercią opowiedziała jej, co działo się w dworze tuż przed wejściem radzieckich wojsk. O samobójczej śmierci kulawego służącego, którego wiszący u wejścia trup "witał" Rosjan i makabrycznej historii pochowanego w piwnicy dworu niemowlęcia...

Po ponad 80 latach pani Gertruda opuściła swoje mieszkanie przy ul. Partyzantów 110. Zabrała ze sobą utrwalone klisze wspomnień i skromny dobytek. Na Partyzantów zostały resztki niepotrzebnego dobytku i na wpół już spalona szopka sklecona jeszcze przez jej ojca ze skrzynek po produktach z Wolnego Miasta. Pośród tego bałaganu walają się jeszcze butelki pamiętające lata wojny. Być może to z nich pili bawiący niegdyś na Partyzantów radzieccy sztabowcy...

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (173) 8 zablokowanych

  • 2009-12-18 17:59

    Dziekuje

    Bardzo milo sie czytalo kawalek historii:) Dziekuje serdecznie za ten artykuł. Pozdrawiam autora oraz bohaterke. P.S Oby Pani Gertrudzie zyło sie dobrze w nowym domu.

    Sancia

    14 lat

    • 3 0

  • 2009-12-18 17:31

    Słowackiego - grunwaldzka

    Jak można na skrzyżowaniu nie wybudować estakady

    aks

    14 lat

    • 0 0

  • 2009-12-17 14:19

    Bo większość z nich (4)

    to "miastowe" w pierwszym pokoleniu. Rodzice mają zagon i kury pod Starogardem i fundują młodym mieszkanie w mieście. Tacy są wyprani z wiedzy, historii, tradycji, kultury. Tylko przpuszczają na dyskotekach kaskę, którą rodzice dostają jako dopłaty do ziemi, zbiorów, skupów interwencyjnych, cen gwarantowanych, dopłat do ubezpieczeń i akcyzy na paliwo.

    Piqś

    14 lat

    • 16 3

    • 2009-12-18 15:26

      Masz małe pojęcie o przybyszach z powiatu.

      Gardzisz ludźmi, a często są ambitni i pracowici. Dobrze że się tu sprowadzają, kończą uczelnie, chcą czegoś, idą do przodu.

      jeszcze mniejszy piqś

      14 lat

      • 0 0

    • 2009-12-17 14:24

      a ty pewnie miastowy od 7 pokolenia? (2)

      tylko pamiętaj, woda w tym białym przedmiocie z klapą w łazience nie nadaje się do picia;)

      14 lat

      • 1 6

      • 2009-12-17 14:45

        to po co ją pijasz, jeśli się nie nadaje? (1)

        14 lat

        • 5 1

        • 2009-12-17 17:13

          myśli, że zostanie więcej dla niego.

          14 lat

          • 0 0

  • 2009-12-18 15:23

    Dlaczego ten odcinek Partyzantów skazano na zagładę?

    Tylko dlatego, że wystraszono się wyburzeń na Słowackiego. Z wygodnictwa projektantów ludzie zostają wysiedleni, a inni znajdą się na wyspie odciętej od świata dwiema jezdniami. Kto nam odda utraconą wartość naszych mieszkań?!

    Partyzantów 101

    14 lat

    • 3 0

  • 2009-12-18 15:16

    warto pamiętać o historii

    dzięki za ten artykuł:)mam nadzieje że powstanie jakiś dokument TV o takich historycznych zapomnianych miejscach Gdańska:)

    Ola

    14 lat

    • 3 0

  • 2009-12-17 10:41

    Dziekuje za ten artykul. Oby wiecej ciekawych historii lokalnych na tym portalu! (10)

    K

    14 lat

    • 501 3

    • 2009-12-17 11:03

      i niech rozbudują w końcu słowackiego !! (7)

      po prostu

      14 lat

      • 26 6

      • 2009-12-17 13:52

        :) (2)

        slowackiego jest obecnie ładnie wyprofilowana, ciezko wypasc z toru jazdy

        a

        14 lat

        • 11 3

        • 2009-12-18 14:08

          :D

          Dokładnie kolega ma rację. Bez trzymania kierownicy da się jechać :D

          m

          14 lat

          • 4 0

        • 2009-12-17 15:30

          mówisz o tych koleinach?

          14 lat

          • 6 0

      • 2009-12-17 12:15

        Wiadomo (3)

        w życiu polaka liczy się tylko to żeby drogi były dobre... jak zwykle tylko na temat "Polskich dróg" niektórzy umieją się wypowiadać

        ja...

        14 lat

        • 18 5

        • 2009-12-17 12:39

          nie no drogi są nieważne, kto by się tam przejmował (2)

          ledwie 2000 osób co weekend ginie, no naprawdę nie zajmujmy się błachostkami.

          bekabeka

          14 lat

          • 7 10

          • 2009-12-17 13:08

            Szczególnie na Słowackiego...

            gdzie jest trasa szybkiego ruchu. Zgadzam się, że nie jest to miesce na dyskusje o rozbudowywaniu dróg. A te 2000 osób to chyba na całym Świecie w eekend ginie... A w temacie: Ładnie naprawdę opowiedziana ładnie. Łezka w oku się kręci.

            lbn7349

            14 lat

            • 17 1

          • 2009-12-17 13:07

            2000 osób

            przez dziury w drogach... wcale nie przez pijaństwo, brawurę i pogodę

            14 lat

            • 13 4

    • 2009-12-17 15:09

      bardzo prawdziwy artykuł

      moja rodzina, również pochodzi z WMG i okolic, z Wrzeszcza głównie, ich historie są bardzo podobne, co ciekawe nie ma w nich dużo mowy o jakieś wybitnej nienawiści do niemieckich sąsiadów, którzy często zachowywali się bardzo w porządku, w przeciwieństwie oczywiście do karierowiczów z NSDAP i przyjezdnych urzędasów.

      14 lat

      • 16 0

    • 2009-12-17 11:58

      JAk miło sie czyta te historie, tym bardziej ze sama mieszkam w tej okolicy, i przerazaja mnie te zmiany.

      TF

      14 lat

      • 15 2

  • 2009-12-17 14:48

    zastanawiam się... (2)

    jak rozumieć to zdanie:
    "Od strony ulicy Słowackiego czasami przemykają kierowcy, by niszcząc zawieszenie na nierównej, brukowanej nawierzchni skrócić sobie drogę do centrum Gdańska."
    bo akurat ten brukowany fragment Partyzantów, pokazany na zdjęciu, jest jednokierunkowy i nie da się w niego wjechać z dalszej części Partyzantów, tylko ze Srebrników, które na tym odcinku również są jednokierunkowe i z kolei nie można w nie wjechać ze Słowackiego...

    me

    14 lat

    • 3 1

    • 2009-12-17 15:09

      (1)

      da sie wjechać w tą uliczkę od Słowackiego. Wystarczy wjechać samochodem na podwórko koło sklepu, a potem przeciać Srebrników w miejscu gdzie wjeżdza sie właśnie w tą uliczkę :)

      ż.P

      14 lat

      • 3 1

      • 2009-12-18 10:47

        aa no tak, na to nie wpadłam :)

        bo to wjazd nie z ulicy, tylko przez podwórko ;)

        me

        14 lat

        • 0 0

  • 2009-12-18 09:11

    świetny tekst

    świetny tekst ,gratulacje

    tomek

    14 lat

    • 4 0

  • 2009-12-18 08:55

    Dwór Romerów

    co się stało z tym niemowlęciem?

    Didi

    14 lat

    • 5 0

  • 2009-12-18 08:24

    Za parę lat już nie będzie o czym pisać.

    Wszystko zjedzą buldożery.

    14 lat

    • 3 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3237)

Najczęściej komentowane

Arka Gdynia - Zagłębie Sosnowiec 1:0. Olaf Kobacki na punkt przybliżył awans

Arka o punkt od awansu do ekstraklasy LIVE!

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

więcej

Najczęściej czytane