Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Pan Jelitko i zimowe kąpiele w Jelitkowie

Jakub Knera
11 stycznia 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (50)
Najnowszy artykuł na ten temat O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina
Czasy się zmieniają, ale miłośnicy zimowych kąpieli od lat spotykają się na plaży w Jelitkowie. Czasy się zmieniają, ale miłośnicy zimowych kąpieli od lat spotykają się na plaży w Jelitkowie.

Czasy się zmieniają, ale miłośnicy zimowych kąpieli od lat spotykają się na plaży w Jelitkowie.

fot. Wojtek Jakubowski/KFP

Dzisiejsze Jelitkowo ma już za sobą lata największej świetności, ale wciąż ma coś, co je wyróżnia. To tradycja zimowych kąpieli.



Nie wiadomo do końca, kiedy powstała wieś, która później przekształciła się w dzielnicę Gdańska. W 1178 roku Sambor I nadał cystersom prawo własności do wsi Oliwa, której Jelitkowo było częścią od początku istnienia.

Nazwę wzięła od swojego założyciela i pierwszego właściciela, niejakiego Jelitko. To forma dzierżawcza utworzona od nazwy osobowej założyciela z dodanym formantem -owo. Jak pisze w "Dziejach Gdańska" Hubert Górnowicz, wiele nazw pomorskich miejscowości powstawało właśnie w taki sposób.

W niemieckich opracowaniach pierwsze wzmianki o nadmorskiej rezydencji cystersów pojawiają się w 1480 r. Później nazwę zastąpiono niemieckimi odpowiednikami: Glottkow czy Glettkau - ta ostatnia pochodzi z 1599 roku, a po niemiecku oznacza "żeglarz".

W 1609 roku w Jelitkowie powstał młyn, który wybudował, pochodzący z patrycjuszowskiej rodziny, Georg Hein. Później funkcjonował on jako tartak, kuźnia wodna, a w połowie XVII w. była w nim nawet wytwórnia papieru. Na początku XX wieku, w okresie Wolnego Miasta Gdańska, wykupiło go Kąpielisko Jelitkowskie i przeznaczyło na cele rekreacyjne.

Pierwsi letnicy pojawili się w Jelitkowie już w latach 70. XIX wieku - udostępniono im gospodę, a pokoje wynajmowano w domach rybackich.

W 1907 roku zburzono istniejące do tej pory urządzenia wypoczynkowe, a na ich miejscu wybudowano Dom Zdrojowy, Park Zdrojowy, kabiny kąpielowe oraz pierwsze molo, będące przedłużeniem obecnej ulicy Błękitnej zobacz na mapie Gdańska.

Rok później Jelitkowo połączono z Oliwą pierwsza linią tramwajową, która otrzymała numer 10. Dzięki temu miejscowość zaczęła się szybko rozwijać, zwłaszcza pod względem turystycznym i rekreacyjnym. Już wtedy okolica słynęła z powietrza nasyconego jodem i bliskiej odległości do miasta.

W styczniu 1914 r. gwałtowny sztorm zniszczył budynki wszystkich większych gdańskich kąpielisk, w tym Jelitkowa. W 1920 roku rozbudowano łazienki południowe, zlikwidowano północne, a na osi Domu Zdrojowego umieszczono molo.

Co roku kąpielisko odwiedzało kilkadziesiąt tysięcy gości, w połowie lat 20. ich liczba dochodziła nawet do 65 tys. Jelitkowo było też ważną przystanią, przy której zatrzymywały się statki wycieczkowe. Można było nimi popłynąć na Hel, do Sopotu czy portem do centrum Gdańska.

W czasie Wojny zniszczono cały kurort, łącznie z molem, którego nie odbudowano do dziś. Jest za to coś, co w Jelitkowie przetrwało pomimo wojennych zniszczeń i do dziś cieszy się nieprzerwanym zainteresowaniem. To zimowe kąpiele mieszkańców Gdańska, które już na początku XIX w. zalecał Jan Jerzy Haffner. W okresie Wolnego Miasta Gdańska, w czasie zimowym kąpano się sporadycznie (a nawet było to zabronione), natomiast od połowy lat 70. na jelitkowskiej plaży z roku na rok można zobaczyć coraz więcej morsów, zażywających kąpieli w lodowatej wodzie.

Przy pisaniu tekstu korzystałem z książki "Jelitkowo" Waldemara Nocnego i "Dziejów Gdańska" pod redakcją Edmunda Cieślaka.

Jeszcze w tym tygodniu będziecie mogli przeczytać o pochodzeniu nazwy Orunia.


Chcesz wiedzieć, co oznacza nazwa twojej dzielnicy? Interesuje cię pochodzenie nazw innych dzielnic i osiedli w Trójmieście? Śledź nasz cykl historyczny poświęcony trójmiejskim nazwom.

Zobacz także

Dzielnice Trójmiasta - ich historia i pochodzenie nazw (36)

Opinie (50) ponad 10 zablokowanych

  • 2021-01-11 11:50

    Juz sanepid rozkminia jak to zatrzymać - Wirusem czy sinicami ;)

    michal

    3 lata

    • 2 0

  • 2010-01-11 09:13

    a dziś to miejsce spotkań upijającej się młodzieży (2)

    14 lat

    • 36 10

    • 2010-01-11 11:02

      ciekawe? chyba dawno tu nie byłeś (1)

      Mieszkaniec Jelitkowa

      14 lat

      • 5 5

      • 2010-01-15 19:37

        A Parkowa to co?

        ;)

        P

        14 lat

        • 1 0

  • 2010-01-14 15:44

    Hahahahahaha

    Ja bym tak nie mógł !!! Zamarzł bym prędzej !!!! Hartkorzy .

    on

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-01-12 01:45

    To takie smutne! Nic tylko wstrętne blokowisko

    a widziałem fotografie z tamtych czasów...

    Gdańszczanin

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-01-11 23:28

    w gorkach zachodnich pelno

    harcerzy na wydmach w paprotkach

    obserwator

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-01-11 23:23

    teraz

    swietnosc jelitkowa to stare emerytki konserwujace sie w wodzie i pijana mlodziez skandal i wstyd

    kotek

    14 lat

    • 0 1

  • 2010-01-11 09:25

    Pan Jelitko (2)

    fajne nazwisko miał. :)

    Bum

    14 lat

    • 28 2

    • 2010-01-11 11:42

      Dobrze że nie Liwko. (1)

      14 lat

      • 3 0

      • 2010-01-11 22:27

        liwko liwko skocz po piwko

        gosc

        14 lat

        • 1 1

  • 2010-01-11 09:33

    gdzie w Trójmieście jest plaża dla naturystów? (6)

    tczewianin

    14 lat

    • 13 7

    • 2010-01-11 21:13

      Stogi są spoko..

      .. a innych miejsc nie podam bo lubie być sam na golasa na plaży ;) a pięknych miejsc jest wiele - wystarczy zejść z udeptanych szlaków..

      bART

      14 lat

      • 3 1

    • 2010-01-11 11:11

      Czy plaza na stogach jest glownie dla homo (1)

      czy tez sa tam jakies ladne dziewczyny tez?

      Wiem, ze jedyna sensowna plaza n jaka znam jest w Debkach. Chalupy niestety pusto i gejowo.

      aa

      14 lat

      • 5 3

      • 2010-01-11 11:52

        czemu na nie?

        wyjasnij

        ja

        14 lat

        • 0 3

    • 2010-01-11 09:38

      (2)

      na Stogach kiedyś była - od głównego wejścia plażą w prawo ok 2 km "za słupami" drewnianymi.

      tomek

      14 lat

      • 10 0

      • 2010-01-11 11:37

        czyli Tomek okolice Górek Zachodnich.Dzięki.

        tczewianin

        14 lat

        • 5 0

      • 2010-01-11 11:10

        kiedys,10 lat temu, widzialem 3 fajne malolaty opalajace sie nago z futerkami

        to bylo bardzo estetyczne doswiadczenie zobaczyc hot nastki wylegujace sie na piaseczku.

        heh

        14 lat

        • 23 3

  • 2010-01-11 09:40

    Wiecie co, a ja bym tak Pana Adamowicza wrzucil do tej zimnej wody Kto jest za ??? (5)

    Hihot teraźniejszości

    14 lat

    • 51 22

    • 2010-01-11 17:45

      Mam lepsza kare (1)

      Zmusic Pana Adama do przejazdzki rano z Gdyni do Gdanska samochodem, do pracy;) Albo jeszcze lepiej - z Osowej itd

      jw

      14 lat

      • 5 0

      • 2010-01-11 20:51

        Albo lepiej-

        komunikacją miejską :)

        Gość

        14 lat

        • 3 0

    • 2010-01-11 14:29

      TO TRZA BYŁO BYĆ W NOWY ROK NA PLAŻY BO PAN ADAMOWICZ BYŁ!!!

      mors

      14 lat

      • 5 0

    • 2010-01-11 09:59

      na budyń ryby nie biorą

      14 lat

      • 19 2

    • 2010-01-11 09:42

      długo nad tym myślałeś? podziwiam twój geniusz

      14 lat

      • 12 6

  • 2010-01-11 16:19

    Oliwa jest dzielnica Gdansk

    dopiero od 1926r

    Danuta

    14 lat

    • 2 2

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (36)

Najczęściej komentowane

Lechia Gdańsk świętuje szósty awans do ekstraklasy. Powitanie drużyny pod stadionem

Powitanie Lechii pod stadionem

Arka Gdynia - Zagłębie Sosnowiec 1:0. Olaf Kobacki na punkt przybliżył awans

Arka o punkt od awansu do ekstraklasy LIVE!

więcej

Najczęściej czytane