Przyzwyczajeni jesteśmy pierwszy dzień wiosny obchodzić 21 marca, ale wystarczy spojrzeć za okno, żeby przekonać się, że przyroda za nic ma sztywne ramy kalendarza. Jak zatem wyznaczyć pierwszy dzień wiosny i czy jest on tylko jeden w roku?
Sęk w tym, że pierwszy dzień wiosny można by obchodzić nawet kilka razy w roku. Całe zamieszanie bierze się z tego, że
równonoc wiosenna, czyli
początek wiosny astronomicznej, nie wiąże się ze stałą datą, a prawdziwa wiosna, ta zielona i pachnąca, również potrafi rozminąć się z kalendarzem. Na dodatek tradycje związane z obchodzeniem pierwszego dnia wiosny są głęboko zakorzenione w naszej kulturze.
Słowianie wiązali przyjście wiosny właśnie z równonocą wiosenną. To taki moment w pierwszym kwartale roku, kiedy długość trwania dnia zbliżona jest najbardziej do długości trwania nocy. W związku z charakterystyką ruchu ziemi, taka sytuacja zdarzyć się może w dniach 19-22 marca.
zgodnie z datą równonocy wiosennej
6%
gdy zauważam, że wszystko wokół rozkwita
50%
jak tylko roztopią się śniegi
18%
Słowiańskie
Jare Święto obchodzone w tym właśnie okresie miało na celu symboliczne przepędzenie zimy. Sporządzano słomianą kukłę, którą palono i topiono przy wtórze kołatek oraz trzaskania batów. Potem zabierano się do witania wiosny poprzez palenie ognisk na wzgórzach, szukanie kwitnących wierzbowych gałązek, pieczenie kołaczy, wietrzenie i sprzątanie domostwa. Takie przygotowania trwać mogły nawet do pierwszej niedzieli po równonocnej pełni, a część tych zwyczajów przetrwała do dziś w tradycjach wielkanocnych.
Skąd jednak wziął się zwyczaj świętowania pierwszego dnia wiosny dokładnie 21 marca, bez względu na to, kiedy astronomicznie zaczyna się ta pora roku? Odpowiedź jest prosta i oczywista: dla wygody. Równonoc najczęściej wypadała tego właśnie dnia i po prostu wpisała się w kalendarz, tracąc cały swój mistycyzm. Tak narodziła się
wiosna kalendarzowa, która właściwie
nie jest ani oficjalnym świętem, ani prawdziwym początkiem wiosny, a tylko datą umowną.
Do przyjęcia takiej daty z pewnością przyczyniło się to, że wiosna astronomiczna przychodzi niepostrzeżenie. Nikt z nas nie śledzi przecież kątów padania promieni słonecznych, ani nachylenia osi obrotu Ziemi. Dużo łatwiej jest zauważyć wiosnę termiczną, klimatyczną, czy fenologiczną.
- Z nadejściem wiosny termicznej mamy do czynienia wtedy, gdy temperatura powietrza utrzymuje się powyżej 5 stopni Celsjusza przez okres co najmniej pięciu dni, nie przekraczając przy tym granicy 15 stopni Celsjusza - wyjaśnia prof. dr hab.
Mirosław Miętus, kierownik katedry klimatologi i meteorologii
Uniwersytetu Gdańskiego.
- W różnych regionach naszego kraju rozpoczyna się w różnym okresie. Z przeprowadzonych badań wynika, że wiosna termiczna najpierw pojawia się na Podkarpaciu, następnie obejmuje kolejno niziny, wyżyny, pojezierza, Karpaty, żeby w ostatniej kolejności nastać na Pomorzu. Rozbieżność nie jest bardzo duża, ale zauważalna, na Podkarpaciu wiosennie jest już 28 marca, podczas gdy
na Pomorzu dopiero koło 3 kwietnia.
Choć dodatnie temperatury zawsze witamy z radością, zwykle najbardziej cieszy nas
wiosna fenologiczna. Rozpoczyna się ona wraz z początkiem wegetacji oraz kwitnieniem przebiśniegów i krokusów, mimo że nie są to pierwsze rośliny, które budzą się z zimowego odrętwienia. Już w lutym kwitnąć zaczyna leszczyna. Żółto-brązowe "strączki" zwisające z gałązek na pierwszy rzut oka mogą wydawać się zeszłoroczną pozostałością, jednak jeśli dotkniemy takiego kwiatostanu przekonamy się, że jest żywy.
Pozostaje pytanie, kiedy świętować przyjście upragnionej wiosny? Zwyczaj mówi, że 21 marca, a nauka, że w dzień równonocy, który w tym roku oraz w kilkudziesięciu kolejnych latach przypada
20 marca. Jeśli do tego dodamy obserwacje klimatologów, którzy twierdzą, że na Pomorzu wiosna zaczyna się 3 kwietnia, i własne obserwacje nie zwiastujące szybkiego ocieplenia, można się nieco pogubić.
Co z tą wiosną?
równonoc wiosenna - 20 marca (ale w zależności od roku przypada od 19 do 22 marca)
wiosna kalendarzowa - data umowna, wyznaczona na 21 marca
wiosna termiczna - na Pomorzu przypada ok. 3 kwietnia
wiosna fenologiczna - rozpoczyna się, gdy zaczynają kwitnąć rośliny, nawet w lutym
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
