• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Miasto w gruzach. Mało znane zdjęcia z lat 1945-50

ms
2 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (238)
  • Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.
  • Prace porządkowe, Podwale Grodzkie, w oddali gmach Dyrekcji Kolei, 1945 r.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Budowa hotelu "Monopol" naprzeciw Dworca Głównego, 1947 r.
  • Widok na Długi Targ, po lewej ratusz, 1949 r.
  • Wjazd do Gdańska. Widok na ul. Okopową, 1949 r.
  • Widok na Motławę i Długie Pobrzeże, z lewej budynek Towarzystwa Przyrodniczego z wieżą, gdzie mieściło się obserwatorium astronomiczne, 1945 r.
  • Widok na zniszczone magazyny na Wyspie Spichrzów, Motławę i Zieloną Bramę, 1946 r.
  • Odbudowa ulicy Długiej i Złota Brama, 1949 r.
  • Ulica Tkacka, 1947 r.
  • Ulica Piwna i ruiny, 1945 r.
  • Fragment ulicy Piwnej i kościół Mariacki, 1945 r.
  • Widok na zrujnowane kamienice od ulicy Piwnej, 1949 r.
  • Widok z wieży ratusza na odbudowę miasta, ulice Długa i Piwna, pośrodku zniszczona fasada Wielkiej Zbrojowni, 1950 r.
  • Targ Drzewny - na pierwszym planie odsłonięta linia średniowiecznych murów obronnych, w tle ratusz staromiejski, wieża kościoła św. Katarzyny, ok. 1948 r.
  • Widok z ratusza na miasto (Targ Drzewny, dworzec, w prawym górnym rogu odbudowywany budynek Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Gdańsku), 1950 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Dzisiejsze Podwale Grodzkie (przed wojną Stadtgraben), widok od strony dworca na zniszczone budynki, 1946 r.

Fora skupiające miłośników historii Gdańska obfitują w zdjęcia miasta z okresu sprzed wybuchu II wojny światowej, natomiast znacznie mniej jest fotografii wykonanych tuż po jej zakończeniu. Najnowsza publikacja Archiwum Państwowego w Gdańsku może choć trochę zmienić tę nietypową sytuację.



Dawne, historyczne zdjęcia najlepiej oglądać w:

Dla Gdańska, miasta mocno dotkniętego skutkami działań wojennych, zakończenie II wojny światowej oznaczało rozpoczęcie mozolnego procesu wracania do życia. Nie było to łatwe, z wielu powodów. Przede wszystkim, nastąpiła tutaj niemal całkowita wymiana ludności. Z kolei w śródmieściu, tkanka miejska praktycznie przestała istnieć.

170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950



Nakładem Archiwum Państwowego w Gdańsku ukazała się właśnie publikacja pt. "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego". Zawiera ona blisko 170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950, w większości niepublikowanych. Ukazują one obraz miasta tuż po zakończeniu wojny, ale także fenomen odradzającego się w nim życia.

Trzy części jak trzy spojrzenia na odbudowujący się Gdańsk



Album składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy Głównego Miasta. Pokazuje morze gruzów, wśród których odnajdywano ślady ulic Długiej, Piwnej, Tkackiej, Szerokiej. Wśród zniszczeń widać gdzieniegdzie grupki ludzi podejmujących pierwsze próby porządkowania i odbudowy miasta za pomocą skromnych narzędzi i maszyn.

W drugiej część książki ukazano budzące się do życia ulice Wrzeszcza i Oliwy m.in. aleję Grunwaldzką oraz zdewastowany park Oliwski i cudem ocalałą katedrę.

  • Aleja Grunwaldzka, 1945 r.
  • "Kawiarnia Pod Orłem", aleja Grunwaldzka, róg Miszewskiego, 1945 r.
  • Aleja Grunwaldzka i gruzy, po lewej kamienica, gdzie mieścił się sklep mięsny (nr 131) i kamienica nr 127, 1946 r.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Odbudowa alei Grunwaldzkiej, 1947 r.
  • Tramwaje na alei Grunwaldzkiej, 1948 r.
  • Fontanna z 1909 r. , aleja Grunwaldzka i róg Jaśkowej Doliny, 1948 r.
  • Fasada katedry oliwskiej, 1947 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.
Rozdział trzeci zatytułowany "Ludzie/Wydarzenia" ilustrują fotografie przedstawiające sceny z życia miasta związane z bieżącymi wydarzeniami, takimi jak: uroczystości państwowe, obchody świąt religijnych, a także otwarcie linii tramwajowej czy mecz piłki nożnej.

  • Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.
  • Dzisiejsza siedziba Rady Miasta Gdańska miała bardzo różne funkcje. Pierwotnie był to budynek pruskiej komendy garnizonu. Przed II wojną światową rezydował tutaj wysoki komisarz Ligi Narodów. W latach 1945-1947 urzędowali to członkowie PPR. Zdjęcie wykonane w 1948 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Pierwsi robotnicy przy odbudowie, aleja Grunwaldzka, 1947 r.
  • Autobus komunikacji miejskiej, 1949 r.
  • Mecz I ligi na stadionie przy ulicy Traugutta: Lechia Gdańsk - Ruch Chorzów zakończony wynikiem 5:3, 27 marca 1949 r. W drużynie Lechii grali: Józef Piekuta (bramkarz) - Alfred Kokot, Piotr Nierychło, Roman Rogocz, Tadeusz Skowroński, Jakub Smug, Czesław Lenc, Aleksander Kupcewicz, Henryk Kokot, Alfred Kamzela, Józef Pokorski (bramkarz), Leszek Goździk (kapitan).


Gdańsk i Pomorze w obiektywie Rysia



Autor fotografii Marian Dobrzykowski przybył do Gdańska w marcu 1945 r. Przy alei Grunwaldzkiej 66 we Wrzeszczu otworzył własne Studio Fotograficzne "Ryś", które prowadził do roku 1967.

Po przyjeździe na Gdańska, na z trudem zdobytych filmach, zaczął utrwalać odradzające się życie na Wybrzeżu. Dokumentację fotograficzną zniszczeń wojennych wykonywał na zlecenie Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża i Biura Odbudowy Portów.

Jego prace były publikowane w czasopismach o tematyce morskiej, katalogach okrętowych i w "Przekroju".

W 1974 r. staraniem ówczesnego dyrektora Archiwum Państwowego w Gdańsku Czesława Biernata znaczna część prac Mariana Rysia Dobrzykowskiego trafiła do zbiorów gdańskiego Archiwum. Kolekcja obejmuje 2635 negatywów przedstawiających Gdańsk, Gdynię i Sopot, a także inne miasta Pomorza Gdańskiego.

Teraz część z nich została zebrana w jednym tomie i udostępniona wszystkim miłośnikom odkrywania historii poprzez analizę dawnych zdjęć. Autorem wstępu i wyboru zdjęć jest Andrzej Regliński, zaś autorką tekstu o Marianie Rysiu Dobrzykowskim jest Joanna Bławat-Obin, pracownicy Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku. Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Jak zdobyć książkę "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego"



Publikację można nabyć w Archiwum Państwowym w Gdańsku przy ul. Wałowej 5 w cenie 39 zł.

Książka jest dostępna także w formacie PDF - możesz ją pobrać samodzielnie


Wnętrza nowego budynku gdańskiego archiwum. Film archiwalny

ms

Miejsca

Opinie (238) ponad 20 zablokowanych

  • Koszty pozbycia sie nazistow raz na zawsze

    Ogromny. Dobrze ze, Gdansk ma miliony lat przed soba w granicach Polski bo bedzie 1000 razy piekniejszy.

    • 8 8

  • Autor artykulu nie rozumie jednej rzeczy.

    Ludzie byli szczesliwi jak nigdy w tych dniach mogac nie wifziec wiecej tuch niemieckich wrzeszczacych niemieckich mord.

    • 18 6

  • Jak ciężko pracowali nasi dziadkowie i rodzice (2)

    • 30 1

    • mówisz o tych przwiezionych z Ukrainy i Litwy ? (1)

      • 0 8

      • Przywiezionych z Ukrainy, Litwy i Białorusi wbrew ich woli.

        Siłą ich wysiedlono z domów i kazano zamieszkań w poniemieckich miastach i wsiach. W Gdańsku, Olsztynie, Szczecinie, Gliwicach,, Zabrzu, Wrocławiu, Opolu, Elblągu, Koszalinie, Słupsku, Kołobrzegu i innych oraz dziesiątkach miast pokroju Głogowa, Lęborka, Bytowa, Słubic, Żagania, Oleśnicy i tysiącach wsi pokroju Sulikowa, Starej Kraśnicy czy Gordejek Małych.

        • 0 0

  • Przykre ale prawdziwe (2)

    Gdańsk przed wojną był przecudowny. Teraz co mamy? Nową architekturę połączoną, z odbudowanym stylem z lat powojennych. Aha i jeszcze ikoną stało się koło widokowe. Serio, nic lepszego nie mamy? Przykre jest to jak przewodnicy mówią, że kiedyś tutaj było lub kiedyś tutaj stało. Proszę sobie to wyobrazić. Super, że Gdańsk wstał z kolan. Ale nie ma się czym już wzruszać. W tym przypadku szklanka do połowy pusta.

    • 14 3

    • (1)

      Był przecudownie brunatny pełen agresji wobec Polaków, Żydów. Pelen nienawisci. Gdansk zaplacil swoja cene i za 40 lat stal sie pieknym miastem ktory rozpoczal nasza droge do wolnosci.

      • 3 2

      • dokladnie tak. Polski Gdansk przycmi jakikolwiek epizod historyczy w przeszlosci.

        • 0 0

  • Niemcy zniszczyli Gdańsk Ruscy dołożyli cegiełkè (3)

    A żydzi rozkradli i rozkradają dalej ekonomią . A To Polacy budowali odbudowywali wszystko te wszystkie kamiennice poeinny być w 100% polskie a kto jest dziś właścicielem ?

    • 11 13

    • Właścicielem jest ten, kto jest wpisany w księdze wieczystej.

      • 4 3

    • a to juz nie Pamiętasz że w 1945 Wojsko Polskie zdobywało Danzig razem z Ruskimi

      juz się wybielasz ??

      • 4 3

    • Gdanskie nieruchomosci i um

      Czyli tak jak piszesz rączka raczkę. Co za drogie w remoncie by oddac znajomym sprzedają frajerom a kasa przejadaja. Ostatnio kawalek kamienicy na Konopnickiej.

      • 0 1

  • głupi niemcy (3)

    wywołali taką straszną wojnę, a w 1945, zamiast refleksji nad własną głupotą stwierdzili, że 'muszą być znowu górą'. i w ten sposób narodziła się idea unii europejskiej.

    • 15 14

    • Głupi Niemcy wymyślili m.in. fizykę kwantową, dzięki której możesz wypisywać bzdury na tym forum. .

      • 4 7

    • Ludzie są głupi bez względu na narodowość. Niczego się nie nauczyli. Zobacz na Ruskich co robią 80 lat po wojnie.

      • 3 1

    • Miedzynarodowka zydowska

      Wywolala i wywoluje te wojny. Nic sie nie zmienia. Rzad ukr to tez izraelici.

      • 2 1

  • (2)

    Bardzo trafnie rok 1945 określono rokiem śmierci miasta. Odbudowa historycznej części Śródmieścia to i tak w wielu przypadkach uproszczone polsrodki. Nie mówiąc, że decyzja o odbudowie "starówki" przeszła o włos. Wyobraźcie sobie, że część ówczesnego środowiska architektów chciała zrobić z Głównego Miasta coś w stylu zabudowy z dzisiejszej ul. Rajskiej i okolic. Pokutuje też decyzja o rozcięcie Śródmieścia "autostrada" z zasilanymi tunelami, koszmarnym zieleniakiem i już kapitalistycznym obiektem vis a vis Dworca który jest zwykłym koszmarkiem z betonowym placem. Nie mówiąc o wałku z Forum, Bastionami Wałowa lub wersja zabudowy z Wyspy Spichrzów(ciekawe która rodzina dostała tam rabacik na apartamenty) Z dwojga złego to szkoda, że po wojnie nie było funduszy na całościowe zagospodarowanie centrum, przynajmniej swojego nie dolozylaby patodeweloperka.

    • 17 3

    • Smęcisz..

      • 1 4

    • Czyli o mały włos

      a odbudowanoby Gdańsk, jak odbudowywano ogromną większość innych zburzonych miast w Europie. Po prostu Gdańsk i Warszawa są absolutnie wyjątkowe, jeśli o chodzi o próbę odtworzenia "tego co było" i na taką skalę.
      A najzabawniejsze, że nawet mając na codzień tak wyjątkowe miejsce, i tak znalazłeś powód do zrzędzenia.

      • 1 0

  • Ruiny Gdańska

    Pamiętam zrujnowane miasto. Mieszkałem w budynku przy ul. Tobiasza. Moja mama, brała udział w akcjach społecznych, przy odgruzowaniu miasta. Przez ulicę Grobla, były ułożone tory kolejowe. Wywożono nimi gruz z odgruzowywanej Starówki.

    • 16 1

  • Szokujące. Szacunek dla wszystkich odbudowujących.

    • 15 0

  • Czemu tak mało jest zdjęć Wrzeszcza? (2)

    Przed- i powojennych. Przedwojenny Wrzeszcz był piękny.

    • 6 0

    • (1)

      Zdjęć jest dużo, są nawet albumy poświęcone tej dzielnicy. Trzeba tylko chcieć poszukać.

      • 0 1

      • Nie ma ich wcale tak dużo.

        A jeśli są to tylko główne ulice.

        • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane