Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Miasto w gruzach. Mało znane zdjęcia z lat 1945-50

ms
2 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (238)
19
  • Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.
  • Prace porządkowe, Podwale Grodzkie, w oddali gmach Dyrekcji Kolei, 1945 r.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Budowa hotelu "Monopol" naprzeciw Dworca Głównego, 1947 r.
  • Widok na Długi Targ, po lewej ratusz, 1949 r.
  • Wjazd do Gdańska. Widok na ul. Okopową, 1949 r.
  • Widok na Motławę i Długie Pobrzeże, z lewej budynek Towarzystwa Przyrodniczego z wieżą, gdzie mieściło się obserwatorium astronomiczne, 1945 r.
  • Widok na zniszczone magazyny na Wyspie Spichrzów, Motławę i Zieloną Bramę, 1946 r.
  • Odbudowa ulicy Długiej i Złota Brama, 1949 r.
  • Ulica Tkacka, 1947 r.
  • Ulica Piwna i ruiny, 1945 r.
  • Fragment ulicy Piwnej i kościół Mariacki, 1945 r.
  • Widok na zrujnowane kamienice od ulicy Piwnej, 1949 r.
  • Widok z wieży ratusza na odbudowę miasta, ulice Długa i Piwna, pośrodku zniszczona fasada Wielkiej Zbrojowni, 1950 r.
  • Targ Drzewny - na pierwszym planie odsłonięta linia średniowiecznych murów obronnych, w tle ratusz staromiejski, wieża kościoła św. Katarzyny, ok. 1948 r.
  • Widok z ratusza na miasto (Targ Drzewny, dworzec, w prawym górnym rogu odbudowywany budynek Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Gdańsku), 1950 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Dzisiejsze Podwale Grodzkie (przed wojną Stadtgraben), widok od strony dworca na zniszczone budynki, 1946 r.

Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.

fot. Marian Dobrzykowski


Fora skupiające miłośników historii Gdańska obfitują w zdjęcia miasta z okresu sprzed wybuchu II wojny światowej, natomiast znacznie mniej jest fotografii wykonanych tuż po jej zakończeniu. Najnowsza publikacja Archiwum Państwowego w Gdańsku może choć trochę zmienić tę nietypową sytuację.



Dawne, historyczne zdjęcia najlepiej oglądać w:

Dla Gdańska, miasta mocno dotkniętego skutkami działań wojennych, zakończenie II wojny światowej oznaczało rozpoczęcie mozolnego procesu wracania do życia. Nie było to łatwe, z wielu powodów. Przede wszystkim, nastąpiła tutaj niemal całkowita wymiana ludności. Z kolei w śródmieściu, tkanka miejska praktycznie przestała istnieć.

170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950



Nakładem Archiwum Państwowego w Gdańsku ukazała się właśnie publikacja pt. "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego". Zawiera ona blisko 170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950, w większości niepublikowanych. Ukazują one obraz miasta tuż po zakończeniu wojny, ale także fenomen odradzającego się w nim życia.

Trzy części jak trzy spojrzenia na odbudowujący się Gdańsk



Album składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy Głównego Miasta. Pokazuje morze gruzów, wśród których odnajdywano ślady ulic Długiej, Piwnej, Tkackiej, Szerokiej. Wśród zniszczeń widać gdzieniegdzie grupki ludzi podejmujących pierwsze próby porządkowania i odbudowy miasta za pomocą skromnych narzędzi i maszyn.

W drugiej część książki ukazano budzące się do życia ulice Wrzeszcza i Oliwy m.in. aleję Grunwaldzką oraz zdewastowany park Oliwski i cudem ocalałą katedrę.

10
  • Aleja Grunwaldzka, 1945 r.
  • "Kawiarnia Pod Orłem", aleja Grunwaldzka, róg Miszewskiego, 1945 r.
  • Aleja Grunwaldzka i gruzy, po lewej kamienica, gdzie mieścił się sklep mięsny (nr 131) i kamienica nr 127, 1946 r.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Odbudowa alei Grunwaldzkiej, 1947 r.
  • Tramwaje na alei Grunwaldzkiej, 1948 r.
  • Fontanna z 1909 r. , aleja Grunwaldzka i róg Jaśkowej Doliny, 1948 r.
  • Fasada katedry oliwskiej, 1947 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.

Aleja Grunwaldzka, 1945 r.

fot. Marian Dobrzykowski

Rozdział trzeci zatytułowany "Ludzie/Wydarzenia" ilustrują fotografie przedstawiające sceny z życia miasta związane z bieżącymi wydarzeniami, takimi jak: uroczystości państwowe, obchody świąt religijnych, a także otwarcie linii tramwajowej czy mecz piłki nożnej.

7
  • Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.
  • Dzisiejsza siedziba Rady Miasta Gdańska miała bardzo różne funkcje. Pierwotnie był to budynek pruskiej komendy garnizonu. Przed II wojną światową rezydował tutaj wysoki komisarz Ligi Narodów. W latach 1945-1947 urzędowali to członkowie PPR. Zdjęcie wykonane w 1948 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Pierwsi robotnicy przy odbudowie, aleja Grunwaldzka, 1947 r.
  • Autobus komunikacji miejskiej, 1949 r.
  • Mecz I ligi na stadionie przy ulicy Traugutta: Lechia Gdańsk - Ruch Chorzów zakończony wynikiem 5:3, 27 marca 1949 r. W drużynie Lechii grali: Józef Piekuta (bramkarz) - Alfred Kokot, Piotr Nierychło, Roman Rogocz, Tadeusz Skowroński, Jakub Smug, Czesław Lenc, Aleksander Kupcewicz, Henryk Kokot, Alfred Kamzela, Józef Pokorski (bramkarz), Leszek Goździk (kapitan).

Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.

fot. Marian Dobrzykowski



Gdańsk i Pomorze w obiektywie Rysia



Autor fotografii Marian Dobrzykowski przybył do Gdańska w marcu 1945 r. Przy alei Grunwaldzkiej 66 we Wrzeszczu otworzył własne Studio Fotograficzne "Ryś", które prowadził do roku 1967.

Po przyjeździe na Gdańska, na z trudem zdobytych filmach, zaczął utrwalać odradzające się życie na Wybrzeżu. Dokumentację fotograficzną zniszczeń wojennych wykonywał na zlecenie Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża i Biura Odbudowy Portów.

Jego prace były publikowane w czasopismach o tematyce morskiej, katalogach okrętowych i w "Przekroju".

W 1974 r. staraniem ówczesnego dyrektora Archiwum Państwowego w Gdańsku Czesława Biernata znaczna część prac Mariana Rysia Dobrzykowskiego trafiła do zbiorów gdańskiego Archiwum. Kolekcja obejmuje 2635 negatywów przedstawiających Gdańsk, Gdynię i Sopot, a także inne miasta Pomorza Gdańskiego.

Teraz część z nich została zebrana w jednym tomie i udostępniona wszystkim miłośnikom odkrywania historii poprzez analizę dawnych zdjęć. Autorem wstępu i wyboru zdjęć jest Andrzej Regliński, zaś autorką tekstu o Marianie Rysiu Dobrzykowskim jest Joanna Bławat-Obin, pracownicy Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku. Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Jak zdobyć książkę "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego"



Publikację można nabyć w Archiwum Państwowym w Gdańsku przy ul. Wałowej 5 w cenie 39 zł.

Książka jest dostępna także w formacie PDF - możesz ją pobrać samodzielnie


Wnętrza nowego budynku gdańskiego archiwum. Film archiwalny

ms

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (238) ponad 20 zablokowanych

  • 2023-05-03 10:10

    Opinia wyróżniona

    To cud, ze to nasze miasto sie odrodziło po takiej krwawej jatce, po koszmarze wojennym. Ludzie, ktorzy ocaleli i ci, ktorzy przybyli, podjeli sie wielkiego wysilku. Na miare mozliwosci, umiejetnosci podniesli z gruzow to miasto, a my, wspolczesni tak czesto dewastujemy przestrzen zlymi decyzjami, nietrafionymi pomyslami, zla wola i chciwoscia. Szkoda wielka.

    1 rok

    • 32 0

  • 2023-05-03 10:16

    Nic nie piszecie, że zakłady same odbudowywały budynki, w których się potem osiedlaly! Tak było z moim ,,Ruchem,, na

    Ul Tkackiej 9/10!

    1 rok

    • 8 0

  • 2023-05-03 10:44

    Ciekawi mnie ilu gdanskich Niemcow bralo udzial w odgruzowywaniu i jak dlugo? (2)

    Paradoks jest taki ze Polacy zyli w nedzy po 1945roku, natomiast Niemcy ktorych z Gdanska wysiedlono juz w latach 50tych zaczeli jezdzic z Niemiec do Wloch na wakacje....

    1 rok

    • 10 4

    • 2023-05-03 11:39

      Paradoks był taki że Niemcy skorzystały z Planu Marshalla (1)

      1 rok

      • 8 0

      • 2023-05-03 17:39

        a nam Wielki Brat nie pozwolił, choć Polska też miała być nim objęta! I jeszcze w naszym imieniu zrezygnował z reparacji wojennych, lub raczej przejął je za nas i nam nie oddał. W przypadku zrujnowanego Gdańska to całe pretensje na wschód a nie na zachód.

        1 rok

        • 2 0

  • 2023-05-03 13:17

    Tyle entuzjazmu

    i wszystko poszło w gwizdek, czyli w knajpy. Jak to w ogóle możliwe by w mieście Gdańsku liczącym z Ukraińcami chyba już z milion, nie było w centrum żadnego kina? Bo na Długiej tylko knajpa na knajpie.

    1 rok

    • 1 2

  • 2023-05-03 13:19

    Politycy zajmują

    się strategicznymi sprawami, czyli przelewaniem z pustego w próżne. A wyborców mają w du**e!

    1 rok

    • 1 0

  • 2023-05-03 13:22

    Szkoda że nie odbudowano kamienic z XIXw. (1)

    Te piękne wyniosłe kamienice, bogato zdobione, choć mogły wydawać się przytłaczająco duże w odniesieniu do zabudowy głównego miasta, choć powstały w czasie gdy miasto było w niemieckich rękach, to mimo wszystko stanowiły one nieodłączny element historii miasta. Można wiele rzeczy kwestionować, jednak czy przy budowie głównego miasta zakwestionowano wielkość nowo powstającej zabudowy, o wiele bardziej okazałej w stosunku do tej która pozostała w starym mieście?

    1 rok

    • 3 2

    • 2023-05-04 09:27

      Raczej trzeba się cieszyć, że w ogóle coś się udało.

      Bo to były tylko ruiny.

      1 rok

      • 0 0

  • 2023-05-03 13:23

    Kiedyś marzyłem by mieszkać (1)

    w Gdańsku. A gdy marzenie się spełniło siedzę w domu. Wszędzie tylko knajpy, i snujący się ponurzy ludzie z zaciętymi, zawistnymi gębami.

    1 rok

    • 5 7

    • 2023-05-04 09:28

      Traumy.

      1 rok

      • 0 0

  • 2023-05-03 13:54

    to sa najszczesliwsze zdjecia ludzi ktozy nie musza joz ogladac nazistowskich niemieckich mo.d. Amen

    e3

    1 rok

    • 1 1

  • 2023-05-03 15:16

    (1)

    Dlaczego w Gdańsku preferuje się torowiska tramwajowe typu kolejowego, dzielące miasto. Torowisko tramwajowe powinno być integralną częścią ulicy , tak jak to było w przedwojennym Gdańsku i jak to widać na zdjęciach. W różnych Europejskich miastach, gdzie jeżdżą tramwaje, nie ma wydzielonych kolejowych torowisk.

    1 rok

    • 0 5

    • 2023-05-04 09:41

      Pojedź choćby do polskich miast, w których torowiska nie są wydzielone - i sam popatrz na liczne wady takiego rozwiązania. Zresztą w Gdańsku też możesz się o tym przekonać w Nowym Porcie.

      1 rok

      • 1 0

  • 2023-05-03 15:21

    Ruskie się postarali. Później tylko developer zrobił swoje.

    Ma zdjęciach napisy propagandy jak za PiS

    1 rok

    • 1 3

3
4
5
6
7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3234)

Najczęściej komentowane

Arka Gdynia - Zagłębie Sosnowiec 1:0. Olaf Kobacki na punkt przybliżył awans

Arka o punkt od awansu do ekstraklasy LIVE!

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

więcej

Najczęściej czytane