• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Unikatowy film z powojennego Westerplatte

Rafał Borowski
24 czerwca 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 

Zobacz zapowiedź filmu dokumentalnego, który powstał z ujęć odnalezionego nagrania

Po ponad 50 latach ponownie ujrzał światło dzienne film z 1967 roku, pokazujący prace przy przenoszeniu budynku Wartowni nr 1 na Westerplatte. Oficjalna premiera nagrania odbędzie się w najbliższą sobotę, podczas uroczystości 45-lecia funkcjonowania Wartowni jako placówki muzealnej.



Czy kiedykolwiek odwiedziłeś Wartownię nr 1 na Westerplatte?

Podczas niemieckiego ataku na polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte w dniach 1-7 września 1939 roku Wartownia nr 1 była jednym z kluczowych punktów polskiej obrony. Prowadzony z budynku ostrzał uniemożliwiał Niemcom przedarcie się w głąb półwyspu. Gmach wartowni - choć pokiereszowany seriami z broni maszynowej i odłamkami pocisków - przetrwał wojnę w bardzo dobrym stanie.

To jeden z niewielu obiektów dawnej składnicy, który w ogóle przetrwał do czasów współczesnych.

Wartownia miała zostać wyburzona



Choć trudno w to uwierzyć, niewiele brakowało, a ten unikatowy świadek historii zostałby zburzony pod koniec lat 60. Wartownia nr 1 wadziła bowiem przy przebudowie nabrzeża portowego. Jej pierwotna lokalizacja znajdowała się na terenie obecnej bazy promowej.

Na szczęście, dzięki zaangażowaniu lokalnych pasjonatów historii, w tym ocalałych westerplatczyków, odstąpiono od tego zamiaru i zdecydowano o przesunięciu Wartowni nr 1 w głąb półwyspu Westerplatte.

Jak wyglądały przenosiny? W dużym uproszczeniu: pod fundamentami gmachu wykonano wykop, w którym ustawiono wózki używane na pochylniach stoczniowych do wodowania statków. Wózki zostały umiejscowione na specjalnie zbudowanym torowisku, dzięki czemu budynek został przesunięty kilkadziesiąt metrów od swojego pierwotnego położenia.

Przesuwanie wózków z ładunkiem ważącym kilkaset ton odbyło się 7 marca 1967 roku. Warto wspomnieć, że była to dopiero trzecia tego typu akcja w całej Polsce.

W czerwcu 1974 roku we wnętrzu wartowni powstała Izba Pamięci zorganizowana przez koło tzw. ZBOWiD-u (Związek Bojowników o Wolność i Demokrację) w Nowym Porcie, a w 1980 roku została przekształcona w istniejący do dziś oddział Muzeum Gdańska.

  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.

Unikatowa pamiątka z przesuwania wartowni



Dwa tygodnie temu Muzeum Gdańska uzyskało informację, że zachował się film z przesuwania Wartowni nr 1. Muzealnicy skontaktowali się z dysponentem nagrania a ten zgodził się je przekazać placówce.

- Z przekazanych nam informacji wynikało, że film znajduje się na strychu pana Jana Markiewicza. Zwróciliśmy się do niego z zapytaniem, czy byłby skłonny przekazać nam ten film. Zgodził się. Nagranie - jak na swój wiek - zachowało się w naprawdę świetnym stanie. Trwa ok. sześciu minut, jest czarno-białe i zostało zarejestrowane bez dźwięku. Widać na nim akcję przesuwania, ale również przygotowania do niej - mówi dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska.
Nie mniej ciekawe są okoliczności, w jakich darczyńca sfilmował tę niezwykłą akcję.

- Można powiedzieć, że pan Jan filmował to niezwykłe przedsięwzięcie niejako z przypadku. W 1967 roku był pracownikiem Stoczni Gdańskiej, która zapewniła sprzęt i ludzi potrzebnych do akcji przesuwania budynku wartowni. Kierownictwo stoczni chciało mieć z tego pamiątkowy film, ale stoczniowy fotograf akurat nie mógł wykonać zlecenia. Pan Jan został poproszony o sfilmowanie akcji w zastępstwie fotografa. Warto wspomnieć, że miał już wprawę w posługiwaniu się kamerą, gdyż podczas pełnienia służby wojskowej był kamerzystą - opowiada dr Gierszewski.

Premiera w najbliższą sobotę



Odnalezione nagranie zostało zdigitalizowane, a jego cyfrowa kopia posłużyła muzealnikom do zmontowania filmu dokumentalnego o długości ok. 10 minut. Składa się on w większości z kadrów odnalezionego filmu, poprzeplatanych komentarzami prof. Andrzeja Januszajtisa - znawcy historii Gdańska, inż. Aleksandra Ślusarza - uczestnika akcji przesuwania budynku Wartowni nr 1 - oraz Jana Markiewicza. Ich komentarze przybliżą widzom zarówno okoliczności omawianej akcji budowlanej, jak i powstania filmu.

Oficjalne przekazanie odnalezionego nagrania oraz premiera wcześniej wspomnianego filmu dokumentalnego odbędą się w sobotę 29 czerwca o godz. 11, na placu przed Wartownią nr 1, w ramach uroczystości 45-lecia jej istnienia jako placówki muzealnej. Pracownicy Muzeum Gdańska zapowiadają, że wkrótce po premierze dokument zostanie bezpłatnie udostępniony w internecie, prawdopodobnie na platformie Vimeo.

Wartownia prawdopodobnie trafi do Muzeum Westerplatte i Wojny 1939



Prezentacja filmu może być jednym z ostatnich działań Muzeum Gdańska dotyczących Westerplatte. Przypomnijmy, że w Sejmie trwają prace nad powołaniem Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które stanie się oddziałem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Ustawa, która ma ułatwić jego budowę zakłada, że tereny należące dziś do miasta Gdańska i będące w gestii Muzeum Gdańska zostaną wywłaszczone za odszkodowaniem. Więcej na ten temat pisaliśmy w ubiegłym tygodniu.

Czytaj również: W Sejmie debata o przyszłości Westerplatte

Wydarzenia

45-lecie Wartowni nr 1 (3 opinie)

(3 opinie)
uroczystość oficjalna, jubileusz

Miejsca

Miejsca

Opinie (215) ponad 10 zablokowanych

  • Wśród naszych sporów i dociekań zwycięsko wyjdzie Westerplatte.

    Każdemu z nas zależy na Westerplatte,możemy się różnić ale Westerplatte nas jednoczy,rozmawiamy o Nim.

    • 2 0

  • Ciekawe (6)

    Bardzo dużo rozmawiałem i słuchałem opowieści na tematy związane z Westerplatte, ale pan śp mat Bartoszczak ,nigdy mi nie wspomniał o przesuwaniu wartowni ,jest to dla mnie nowe ,a naprawdę dużo się nasluchalem na temat Westerplatte. Kocham to miejsce !

    • 43 0

    • A ja nawet byłem świadkiem przygotowań do przesuwania

      • 0 0

    • Ja tam ledwo co wiem o Westerplatte, ale o przesuwaniu wartowni wiedziałem od dawna (2)

      • 6 2

      • wszyscy harcerze którzy brali udział w porządkowaniu terenu przed odsłonięciem pomnika wiedzieli

        • 0 0

      • zapewne od 45r

        • 2 0

    • miłość

      • 1 0

    • Bartoszak, jeśli już

      • 3 0

  • Faszyści i ssovieci spadać (5)

    do swoich . Polski Gdańsk !!

    • 68 15

    • Gdańsk jest Polski (2)

      a Polska chce wydzielić kawałek terenu na jeszcze bardziej Polski czy jak to ma być

      • 9 12

      • Czego, matołku, nie zrozumiałeś w przekazie państwa polskiego? (1)

        • 4 1

        • no toś mi wyjaśnił sprawę tłuku na owies i pasztetową

          • 1 1

    • ale halo sorry (1)

      to nie z tej strony polityki maszerują na niepodległościowych imprezach chłopcy w brunatnych koszulkach

      • 5 11

      • Na tych marszaxh...

        ... Łatwiej spotkać farbowanego murzyna niż faszystę

        • 6 1

  • Wyjątkowo urokliwe miejsce, pełne zadumy i refleksji. Niech tak zostanie (bez cepelii i polityki historycznej) (6)

    • 61 29

    • Teraz można tam kupić wszelaką tandetę dla dzieci, (2)

      jakąś chińszczyznę, jak na jakimś jarmarku a to przecież miejsce wybuchu wojny.

      • 4 2

      • tak oto Propaganda i Kłamstwo - powtarzane 1000x staje się "prawdą" (1)

        Wieluń - Tu zaczęła się druga wojna światowa

        • 0 2

        • Jaka wojna w Wieluniu?

          To był bandycki napad.Ilu Niemców zginęło podczas bombardowania bezbronnego miasta? To już prędzej wojna zaczęła się w Tczewie, na moście kolejowym.

          • 2 0

    • Jaka szkoda, że Japończycy nie pozostawili Hiroszymy z 1945 roku... (2)

      • 6 9

      • (1)

        Z tego co wiem coś zostawili...
        Jako pomnik
        Ale pewnie wiesz lepiej bo byłeś w Japonii

        • 4 2

        • przetrwał przetwał - bo zaprojektował go Czeski Konstruktor i Architekt ... a nie chinczyk w obozie pracy reedukacyjnej

          • 1 0

  • Opinia do filmu

    Zobacz film Zapowiedź filmu dokumentalnego o przesuwaniu Wartowni nr 1

    swietna prowokacja

    a tu tyle baranów

    • 1 0

  • Westerplatte

    należy do Polski!

    • 4 0

  • Ale z jakiego Westerplatte (8)

    Z jakiego Westerplatte
    Polskiego czy Gdańskiego
    Bo ja się troszku pogubił już

    • 61 71

    • Widzisz (7)

      pisowski trolu, I Polskiego I Gdańskiego zarazem.
      Do szkoły nie chciało się chodzić, czy kaczy kurdupel nakazała pisać bzdury?

      • 26 36

      • Gdanszczanie z Frei Stadt Danzig jak zwykle za Niemcami prawda? (4)

        • 14 16

        • Dr n.med

          Po biologii czy po psychologii?

          • 2 0

        • (1)

          jak coś ci się nie podoba to wracaj do ojca na wieś, na pewno przyda mu się pomoc przy przerzucaniu gnoju.

          • 14 8

          • Zapakowane

            Zapakowane już słoiki?

            • 9 2

        • Ja

          Ja Danazig bleibt frei !!!!

          • 3 10

      • Obrażaj dalej, demokrato. (1)

        Wymagasz tolerancji a nienawiść zalewa ci mózg. Typowy przypadek.

        • 30 15

        • Takich jak Ty nie da się obrazić

          A co do nienawiści to jest takie powiedzenie:
          "Kto sieje wiatr, zbiera burzę"
          I zbierzecie.
          Ale dla takich jak Ty oczywiście będzie to znowu wina Tuska.....

          • 3 11

  • Nie rozumiem po co ta dyskusja , Państwo Polskie zachowa się jak trzeba i żadne skomlenie lokalnych kacyków nie ma tu żadnego znaczenia . Jeszcze Polska nie zginęła...

    • 6 0

  • A niemcy sie zgodzili.

    • 7 0

  • Magistrat do wymiany

    Cytuje wpis dobry Pana Płażynskiego :Gdańskie władze za 150.000 zł kupiły od brytyjskiej artystki "rydwan" z arabskimi napisami. Co będzie następne? Riksza? Latający dywan? Biorąc pod uwagę, że Gdańsk regularnie zalewa, proponuję gondolę.
    A tak serio, nie jest Wam wstyd tak trwonić publiczne pieniądze?

    • 9 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane