Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

W Osowej czy w Osowie? Kłopotliwa odmiana nazwy gdańskiego osiedla

Łukasz Rudziński
8 grudnia 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (247)
Najnowszy artykuł na ten temat O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina
Gdańska Osowa wywołuje osobliwy problem - jak odmieniać nazwę osiedla? Gdańska Osowa wywołuje osobliwy problem - jak odmieniać nazwę osiedla?

Gdańska Osowa wywołuje osobliwy problem - jak odmieniać nazwę osiedla?

fot. trojmiasto.pl

Nawet mieszkańcy osiedla Osowa nie są pewni jak odmieniać nazwę swojej dzielnicy. Wątpliwości: czy mówimy o "Osowej", czy "Osowie" poróżniają także naszych czytelników. Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, która wersja jest poprawna.



Jak odmieniasz nazwę "Osowa"?

Dzisiejsza dzielnica Gdańska, Osowa, obejmuje historyczne tereny wsi Wysoka oraz osady Osowa Karczma (Osowa Góra). Nazwy "Osowa" używano już w 1659 r. w brzmieniu Espenkrug (Osowa Karczma). Karczma ta znajdowała się wśród drzew (topole osiki, zwane wtedy "osami" - stąd przydawka "osowa"). Inne określenie miejsca, od którego wywodzi się dzisiejsza Osowa to "Osowa Góra" (po kaszubsku - Osowo Góra). To określenie z kolei nawiązuje do pagórkowatego krajobrazu Osowej.

Najprawdopodobniej ze względu na niewygodę posługiwania się dwuczęściową nazwą miejscowości, drugi człon nazwy uległ zanikowi i pozostała przydawka "Osowa". W takiej postaci nazwa utrwaliła się w dokumentach urzędowych.

Jak nazwę osiedla odmieniać: przymiotnikowo ("w Osowej") czy rzeczownikowo ("w Osowie")?

- Z tym problemem borykamy się od lat, bowiem nawet profesor Bogusław Kreja, jeden z najważniejszych językoznawców i autorytetów w kwestii współczesnej polszczyzny, nie wypowiadał się na ten temat jednoznacznie - mówi dr Małgorzata Milewska-Stawiany, kierownik Poradni Językowej Uniwersytetu Gdańskiego. - Etymologia nazwy wskazywałaby na odmianę przymiotnikową ("Osowej"), jednak wiele przymiotników z czasem przestaje pełnić funkcję przymiotnikową. Należy uszanować obie formy, ale być konsekwentnym w stosowaniu jednej z nich.

Sięgnęliśmy też do źródła, książki "Mówię, więc jestem: rozmowy o współczesnej polszczyźnie", gdzie prof. Bogusław Kreja o osiedlu Osowa wypowiada się tak:

- Gdy zaś o nazwę "Osowa" chodzi, to w Wykazie Urzędowych Nazw Miejscowości jest zapisanych 20 nazw o tej postaci, z tego przy ośmiu wskazano na odmianę "do Osowy", "w Osowie", przy pozostałych podano odmianę "do Osowej", "w Osowej"; nasza gdańska "Osowa" ma w WUNM zaleconą odmianę przymiotnikową, ale z tego, że wielu ludzi odmienia ją rzeczownikowo może wynikać, że jest to odmiana - tam na miejscu - jakby częstsza, a więc od strony odwołującej się do lokalnej tradycji chyba właściwsza.

Prof. Kreja powołuje się na zasadę, że nazwy miejscowe należy odmieniać tak, jak odmienia je lokalna ludność. Tyle, że zaraz sam przywołuje inną: należy daną nazwę odmieniać możliwie tak, by z jej formy fleksyjnej można było odtworzyć jej formę podstawową (mianownik). A z miejscownika "w Osowie" nie wiadomo, czy mianownikiem tej nazwy jest Osowa, czy Osowo albo Osów. Zaś forma "Osowej" jednoznacznie wskazuje na mianownik "Osowa".

- Przyszłość należy do formy "w Osowej" i tę formę należałoby popierać, choć wobec tego, kto przyzwyczaił się do (tradycyjnej?) formy "w Osowie", trzeba to przyzwyczajenie uszanować - podsumowywał Bogusław Kreja.

Obie formy można więc stosować, wybierając jedną z nich. Ja zawsze mówiłem "o Osowej". A wy? Wskażcie w naszej ankiecie, która forma bardziej wam odpowiada.

Czytaj także: Letniewo czy Letnica?
W przypadku językowych wątpliwości warto zasięgać opinii ekspertów z Uniwersytetu Gdańskiego. Telefoniczna Poradnia Językowa Uniwersytetu Gdańskiego działa od 1973 roku. Aby uzyskać odpowiedź na nurtującą nas kwestię językową, wystarczy zadzwonić pod numer: 058 5232025.

Porad udzielają językoznawcy Uniwersytetu Gdańskiego w dni powszednie, między godz. 13 a 14:30. Można też zgłosić się osobiście (Wydział Filologiczny UG, ul. Wita Stwosza 55, pok. 3.52).

Zobacz także

Nazwy w Trójmieście - cykl artykułów (36)

Opinie (247) 9 zablokowanych

  • 2012-12-09 22:26

    NARNIA...

    ...i tyle w tym temacie :P

    Osowianka ;)

    11 lat

    • 5 3

  • 2012-12-09 21:18

    W Cisowej czy Cisowie?

    Gdynia też ma dylemat, ale poza jednym artykułem, nie spotkałam się z druga formą.

    Natalia

    11 lat

    • 5 1

  • 2012-12-08 09:17

    Żadne uczone autorytety nic nie wskórają przeciw tradycji (29)

    Z dziada pradziada było i jest do Osowy, w Osowie.
    Napływowi osadnicy, ci od "ą" i "ę", silą się na poprawność językową, zaburzają i niszczą mowę przodków wbrew własnej kulturze i korzeniom.

    11 lat

    • 82 67

    • 2012-12-08 09:35

      z dzida pradziada (25)

      to była Karczma Osowa. Jedziemy do Karczmy Osowej a nie do Karczmy Osowy. Pomyśl... Nawet edytor podkreśla formę "Osowy" jako nieprawidłową.

      Jay

      11 lat

      • 37 13

      • 2012-12-08 09:40

        Nie trezba być z Osowy, żeby edytora znać (10)

        bo ten edytor wyskoczył kozie spod ogona wczoraj, a karczmy już wtedy całe wieki nie było.

        analfabeta

        11 lat

        • 12 15

        • 2012-12-08 09:46

          drogi analfabeto... (8)

          pocztaj: wuwuwu kropa osowa kropa com/index.cgi?pg=*|O Osowie|Historia

          zmieniono zaledwie w 1763 więc nie takie całe wieki temu

          ;)

          11 lat

          • 13 6

          • 2012-12-08 09:52

            otóż to... (7)

            " w Wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce" (Warszawa 1981) figuruje odmiana "w Osowej" i taka obowiązuje w urzędach"

            i wszystko jasne

            11 lat

            • 16 8

            • 2012-12-08 10:01

              w urzędach obowiązuje całkiem inny język niż polski (6)

              np. "W dniu 11 marzec 2011 zakupiliśmy 4 szt. samochodów osobowych nissan terrano w celu: na potrzeby jednostki (...)"

              analfabeta

              11 lat

              • 14 7

              • 2012-12-08 10:19

                nie mówimy (3)

                o języku urzędowym, który rzeczywiście jest zagmatwany, a o urzędowo ustanowionych nazwach własnych

                jay

                11 lat

                • 10 1

              • 2012-12-08 10:28

                komuchy w stanie wojennym wymyślili, a ty łykasz to jak pelikan (2)

                Te czerwone kołki nie szanowały tradycji i folkloru tutejszych autochtonów.

                11 lat

                • 13 4

              • 2012-12-09 17:19

                a co to ? (1)

                tutejszych autochtonów.

                A bywa autochton nietutejszy:)

                M

                11 lat

                • 3 5

              • 2012-12-09 20:16

                Jasne, może być autochton śląski

                albo polinezyjski, albo marsjański autochton, kosmita znaczy się, a może być autochton z Osowy i wtedy powiemy, że jest tutejszym autochtonem.

                11 lat

                • 4 5

              • 2012-12-08 12:03

                To co piszesz to nie jest (1)

                język urzędowy, ale bełkot. Urzędnik też musi mówić poprawną polszczyzną: odmieniać nazwiska, mówić "odnośnie do" itp. To że niektórzy tego nie potrafią, to dowód na to, ze powinni być zwolnieni z pracy, a nie, że istnieje jakiś inny, urzędowy język

                sav

                11 lat

                • 10 5

              • 2012-12-08 12:18

                tacy właśnie urzędnicy niedojdy zaklepali wymowę "do Osowej"

                11 lat

                • 14 7

        • 2012-12-08 10:05

          Jay, Osowa Góra, Osowa Karczma...

          Nie Karczma Osowa, czy Góra Osowa...

          Więc Osowej Góra, czy Osowej Karczma, brzmi dziwnie, co? Nie przekręcaj.
          Osada nazywała się Osowa Karczma i nie była, to nazwa karczmy jak chyba sądzisz.

          Cyt. "Dzisiejsza dzielnica Gdańska, Osowa, obejmuje historyczne tereny wsi Wysoka oraz osady Osowa Karczma (Osowa Góra). Nazwy "Osowa" używano już w 1659 r."

          11 lat

          • 6 4

      • 2012-12-08 09:51

        (11)

        "Etymologia nazwy wskazywałaby na odmianę przymiotnikową ("Osowej"), jednak wiele przymiotników z czasem przestaje pełnić funkcję przymiotnikową..." I tak właśnie jest z Osową. Dziadek, który mieszkał tu przed wojną i jego przodkowie, używali nazwy rzeczownikowej, mieszkali w Osowie.

        A edytor to współczesny i bezduszny wynalazek, nieczuły na tradycję. Ale sprawdziłem pisownię i tutejszy edytor podkreśla również słowo "osowej".

        Faktem jest, że prawidłowo po polsku, przymiotnik od ós brzmi "osia" a nie osowa. Dzisiaj byłaby to Osia Karczma.

        z Osowy

        11 lat

        • 10 6

        • 2012-12-08 14:27

          "przymiotnik od ós" (7)

          Od czego? :)

          11 lat

          • 6 7

          • 2012-12-08 19:17

            (6)

            mianownik osy
            dopełniacz ós

            za trudne, co?

            11 lat

            • 6 6

            • 2012-12-08 23:43

              (5)

              Dla Ciebie jak widać tak. Dopełniacz liczby mnogiej jest "os" a nie "ós", sprawdź sobie w słowniku skoro w szkole nie nauczyli.

              11 lat

              • 2 9

              • 2012-12-09 01:50

                (4)

                Ignorant z ciebie, poprawne są obie formy: os i ós. Głupio ci?

                11 lat

                • 6 6

              • 2012-12-09 02:01

                (3)

                "Wszystkie trzy słowniki poprawnej polszczyzny - Szobera, Doroszewskiego i Markowskiego - informują, że dopełniacz liczby mnogiej od osa brzmi os, nie ós. Gdyby nazwa tego zwierzątka kończyła się spółgłoską dźwięczną, to pewnie odpowiednią formę tworzylibyśmy, wymieniając o na ó, jak łoza - łóz.
                Mirosław Bańko"

                To ze strony PWN, głupio Ci ignorancie?

                11 lat

                • 8 6

              • 2012-12-09 08:28

                Nieuk z ciebie niepoprawny i w dodatku uparty leń (2)

                Przytaczasz opinie wątpliwych autorytetów, gdy tymczasem wystarczy zajrzeć właśnie do słownika PWN, gdzie od razu dowiedziałbyś się o poprawności wymowy os i ós.

                wpisz do wyszukiwarki: so.pwn.pl/slowo.php?co=osa

                Łyso?

                11 lat

                • 8 3

              • 2012-12-09 09:16

                (1)

                Wątpliwe autorytety? M. Bańko jest redaktorem naczelnym Redakcji Słowników Języka Polskiego w PWN oraz autorem kilkunastu słowników. A forma "ós" (zresztą jest to forma archaiczna) jest tylko wymieniona w jednym z kilku słowników, które w Polsce obowiązują, w pozostałych jej niema.

                11 lat

                • 5 6

              • 2012-12-09 09:31

                Ale jest, a Ty nie chcesz się do błędu przyznać

                Zacietrzewiony jesteś jak ten, któremu nikt nie wmówi, że białe jest białe, a czarne jest czarne.

                Nawiasem mówiąc, to nie Bańko lecz większe grono zatwierdza, co jest, a czego nie ma w języku polskim, a tym samym w słowniku.

                11 lat

                • 7 3

        • 2012-12-08 10:11

          dziadkowie byli z Osowej Karczmy lub z Osowej Góry, nie przekręcaj...

          oczywiście, że z Osowej

          11 lat

          • 12 5

        • 2012-12-08 09:56

          tyle, że (1)

          w tym przypadku nie chodzi o osy a o osiki, który były nazywane osami

          ;)

          11 lat

          • 8 6

          • 2012-12-08 10:08

            Przymiotnik od osik zwanych osami, jest "osia" albo "osikowa", wybieraj.

            11 lat

            • 7 4

      • 2012-12-08 15:45

        (1)

        "...Nazwę "Osowa" napotykamy już w 1659 r. w brzmieniu Espenkrug (Osowa Karczma).Owa karczma znajdowała się wśród drzew osik, zwanych niegdyś "osami" - stąd przydawka "osowa"..."
        do "Osowy Karczmy" czy "Osowej Karczmy" - mając na uwadze pochodzenie nazwy :)

        sramnaedytory

        11 lat

        • 3 7

        • 2012-12-08 17:44

          do Osowej...

          11 lat

          • 6 5

    • 2012-12-08 15:30

      dokładnie tak jak piszesz + tępota urzędasów niejednokrotnie Rosjan posadzonych na stołkach zaraz po wojnie nie "znających polskiej mowy i pisowni". Przykładem tego może być panieńskie nazwisko mojej matki, gdzie urzędasy mając metryki i inne papiery dowód osobisty wypisali wg nieznanego klucza i od 47 roku matka ma inne nazwisko rodowe niż jej ojciec,matka i 9 rodzeństwa i tak aż do śmierci bo "zapisano w urzędzie"

      pokolenie60

      11 lat

      • 6 3

    • 2012-12-08 14:01

      Skoro według historycznych nazw jest do osowej i w osowej, to co ty piszesz o dziadach pradzadach i korzeniach? właśnie widać że to twoi dziadowie pradziadowie przyjechali tam z " " i nie umieli poprawni używać obecnej nazwy

      11 lat

      • 7 8

    • 2012-12-08 09:43

      właśnie, że odwrotnie, od zawsze w Gdańsku mówiło się o Osowej

      najwyraźniej to ty jesteś ludnością napływową...

      mm

      11 lat

      • 12 15

  • 2012-12-08 09:50

    OSOWA (2)

    Mieszkam w OSOWEJ od 35 lat i moim zdaniem tak się to wymawia. Pozdrawiam

    Gdańszczanin

    11 lat

    • 18 10

    • 2012-12-08 10:14

      (1)

      Moi przodkowie mieszkali w Osowie jeszcze przed I i II wojną światową. O Osowej nigdy nie słyszeli.

      11 lat

      • 5 7

      • 2012-12-09 19:59

        Bo mieszkali

        Bo mieszkali w Wittstoku a później w Wysoce. A Osowa znajdowała się poza torem kolejowym. Nawet dworzec był w Nowym Świecie, a do 1938 roku w Wysoce tam gdzie obecnie stoi budynek szkoły Podstawowej. Jeszcze w latach pięćdziesiątych stała tam drewniana wiata i rogatka na ul.Kilnieńskiej

        Gdański Bówka

        11 lat

        • 1 1

  • 2012-12-09 18:39

    Tylko zasiedzieli Kaszubi wiedzą.

    Jest taki znakomity tłumacz kaszubsko-polski Eugeniusz Gołąbek. Tam urodzony i tam zamieszkały. Jego proszę zapytać. Przyjezdni powinni uszanować nazwy miejscowości używane od pokoleń.

    marjas

    11 lat

    • 5 2

  • 2012-12-08 09:10

    od kiedy pamiętam (7)

    Osowej

    mist

    11 lat

    • 114 33

    • 2012-12-09 13:43

      Kiedyś nawet w gazetce "U Nas" (Osiedlowa gazetka p.Rekowskiego) wydrukowali artykuł o tym... Powinno być ... mieszkam na Osowej.. itp

      .

      11 lat

      • 6 5

    • 2012-12-08 09:19

      (5)

      A od kiedy pamiętasz? od 2 czy od 5 lat?

      11 lat

      • 20 22

      • 2012-12-08 09:35

        (1)

        Kiedyś mówiono, że inteligenci używają formy "Osowej" a ludność lokalna "Osowie". Kto zna Osowę, wie skąd to rozróżnienie się wzięło. ;)

        .

        11 lat

        • 25 8

        • 2012-12-08 21:08

          aha

          z Osowej do Chwaszczyna niedaleko

          Nowy Świat

          11 lat

          • 7 6

      • 2012-12-08 09:53

        je też tak pamiętam od 25 lat (2)

        lolki

        11 lat

        • 16 4

        • 2012-12-08 10:34

          opinia (1)

          Przed wojną Osowa była w Polsce, a nie w Gdańsku. Jechało się wtedy do Osowej. Teraz "warszawka" ( ta spod Wólki)wymyśliła nową odmianę.

          refleksja

          11 lat

          • 19 6

          • 2012-12-08 13:01

            Ja też zawsze mówiłam "Osowej"

            11 lat

            • 16 8

  • 2012-12-09 11:34

    tuman

    Zaden gdansk tylko wiocha wktorej 100 lat temu wybudowano kolej somonino-kack baszuby od wiekow ktorzy wyprzedali swoje ziemie aby miec halas i trujace powietrze . A teraz kupuja zarcie w marketach sztuczne zreszta.. Przyjezdzajaa autami nie zapracowanymi tylko za pieniadze z wyprzedazy swoich majatkow odziedziczonych po swoich przodkach

    11 lat

    • 3 4

  • 2012-12-09 10:36

    Super notka!!! (1)

    Więcej takich artykułów językowych! Ostatnio wszędzie słyszę OKROPNĄ tendencję u ludzi spoza Gdanska, mianowicie oni nie 'czują' jak mówić poprawnie i jest "jadę na Brzeźno", "na Wrzeszczu", "Na Oliwie". Wiem, że mamy na Przymorzu, na Morenie itd. ale nie można wszystkiego wrzucać do jednego wora, brzmi to tragicznie. Może jakiś artykuł o tym, które dzielnice są "na" a które "W"?

    Kazimierz

    11 lat

    • 15 1

    • 2012-12-09 10:44

      idę na miasto, czy idę do miasta?

      11 lat

      • 5 0

  • 2012-12-08 23:02

    Osowej (1)

    Od ponad pół wieku mieszka tam moja ciotka i zawsze ona, jej sąsiedzi używali formy "Osowej", natomiast "Osowie" pojawiło się z nowymi domami, nowymi mieszkańcami. Teraz tej nowej napływowej ludności jest więcej, ale czy to właśnie oni powinni narzucać sposób odmiany, czy jednak sięgać do źródeł?

    bakuma

    11 lat

    • 5 9

    • 2012-12-09 09:24

      A szanowna cioteczka to skąd do Osowy przywędrowała w gomułkowskiech czasach?

      11 lat

      • 5 1

  • 2012-12-08 23:53

    Osowa to w Gdańsku? (1)

    Zawsze sądziłem że to jakaś wieś jest.To mnie okłamali :D

    Gdańszczanin

    11 lat

    • 5 4

    • 2012-12-09 08:40

      Trzeba było skończyć podstawówkę

      nie miałbyś takich problemów (chyba).

      11 lat

      • 3 4

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (36)

Najczęściej komentowane

Lechia Gdańsk - GKS Tychy 3:0. Awans do ekstraklasy prawie pewny, ale...

Lechia prawie w ekstraklasie LIVE!

Energa Wybrzeże Gdańsk - Polonia Bydgoszcz 21:27. Ulewa pozwoliła na tylko 8 biegów

Ulewa i tylko 8 biegów na żużlu LIVE!

więcej

Najczęściej czytane