Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Gdyńskie pomniki chronione przed Niemcami

Michał Sielski
11 listopada 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (219)
Najnowszy artykuł na ten temat Bateria Canet, czyli zaśmiecone gdyńskie westerplatte
2
  • Pomnik Henryka Sienkiewicza na Kamiennej Górze w Gdyni autorstwa Stanisława Jackowskiego. Zdjęcie z 1924 r.
  • Odsłonięcie pomnika Henryka Sienkiewicza na Kamiennej Górze w 1924 r. Ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni.

Pomnik Henryka Sienkiewicza na Kamiennej Górze w Gdyni autorstwa Stanisława Jackowskiego. Zdjęcie z 1924 r.

fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Podczas II wojny światowej Niemcy niszczyli wszystkie oznaki polskości na terenach, które okupowali. Podobnie było w Gdyni. Nie zawsze jednak udawało im się wygrać ze sprytnymi mieszkańcami miasta, którzy wpadali na przeróżne pomysły, jak ochronić swoje symbole.



Znasz historię pomników w swoim mieście?

Gdy niemieccy żołnierze wkraczali do miast i wsi w Polsce, niszczyli wszystko na swojej drodze. Także pomniki, które były wyrazem polskości i przypominały ważne wydarzenia i postacie. Nie inaczej postępowali też w innych krajach, to była stała taktyka, która miała na celu złamanie oporu.

W wielu przypadkach im się udawało. W Gdyni zniszczyli m.in. pomnik nagrobny generała Gustawa Orlicza-Dreszera na Oksywiu czy tablicę pamiątkową Stefana Żeromskiego.

Historia śmierci generała Gustawa Orlicz-Dreszera w katastrofie lotniczej



2
  • Pomnik-mauzoleum ku czci generała Gustawa Orlicz-Dreszera w Gdyni został rozebrany przez Niemców.
  • Tablica poświęcona pamięci gen. Gustawa Orlicz-Dreszera została odsłonięta w Orłowie w 1996 roku - w 60. rocznicę wypadku lotniczego, w którym zginął generał.

Pomnik-mauzoleum ku czci generała Gustawa Orlicz-Dreszera w Gdyni został rozebrany przez Niemców.

fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Najciemniej pod latarnią



Jednak nie zawsze byli sprytniejsi od mieszkańców miasta. Gdy gdynianie zorientowali się, że naziści mają zamiar niszczyć także pomniki, zabrali się za ich ukrywanie.

Popiersie Henryka Sienkiewicza ukryto pośród śmieci w skupie złomu. Popiersie Henryka Sienkiewicza ukryto pośród śmieci w skupie złomu.

Popiersie Henryka Sienkiewicza ukryto pośród śmieci w skupie złomu.

mat. prasowe

Dobrym przykładem na to, że najlepiej zrobić to skutecznie, wybierając miejsce nieoczywiste, jest pomnik Henryka Sienkiewicza znajdujący się do dziś na Kamiennej Górze przy ul. SienkiewiczaMapka.

To jednak jeden z najstarszych gdyńskich pomników, który odsłonięty został już w 1939 r. Można by przypuszczać, że to data nieszczęśliwa, ale - paradoksalnie - udało mu się przetrwać wojenną zawieruchę bez zniszczeń, czym nie wszystkie pomniki w Trójmieście mogą się poszczycić. Zwłaszcza zlokalizowanym tak blisko morskiego brzegu. I skończyłby zapewne marnie, gdyby nie kilku pomysłowych mieszkańców Gdyni.

Najstarsze gdyńskie pomniki.



W książce "Bez mundurów" R. Bolduana i M. Podgórecznego czytamy, że został on przechowany przez Polaków pracujących w... skupie złomu. Tam Niemcy nie sprawdzali, bo wszystko działało jak należy: złom był wywożony, biznes się kręcił, a popiersie Henryka Sienkiewicza spokojnie czekało w ukryciu na lepsze czasy. I się doczekało, bo Niemcy zostali wyparci, a pisarz wrócił na swoje miejsce.

Pomnik na podwórku pod stertą desek



Pomnik przy ul. Działdowskiej ocalał dzięki pomysłowości duchownych. Pomnik przy ul. Działdowskiej ocalał dzięki pomysłowości duchownych.

Pomnik przy ul. Działdowskiej ocalał dzięki pomysłowości duchownych.

fot. galeria Trojmiasto.pl

Przetrwać udało się też najstarszemu pomnikowi w Gdyni, którym jest pomnik ku czci mieszkańców Chyloni i okolic, którzy zginęli na wojnie w latach 1914-1920. Znajduje się on przy ul. DziałdowskiejMapka od 1921 r. Udało mu się przetrwać, mimo tego że Niemcy w czasie II wojny niszczyli wszelkie figury religijne. Znajdujący się na uboczu pomnik z postacią Chrystusa ocalał w praktycznie nienaruszonym stanie. Początkowo był bowiem nieco schowany.

- Najpierw pomnik stał na podwórku plebanii w Chyloni, gdzie proboszczem był Franciszek Mengel, potem kolejny proboszcz ks. Józef Labon przeniósł go na obecne miejsce przy ul. Działdowskiej - pisze Henryk Langner, potomek rodu Jasińskich, od wieków gospodarującego w Wielkim Kacku i Chyloni.
Samo postawienie go na podwórku niewiele by dało, bo Niemcy się tam pojawiali i według ustnych przekazów nie raz drwili z duchownych, wypominając im niemiłosierny bałagan przy świątyni. Nie wpadli jednak na to, że pod stertą naprędce przywiezionych z okolicznych budów desek jest pomnik przypominający o bohaterach, których pamięć najeźdźcy starali się ze wszystkich sił wymazać.

Miejsca

Zobacz także

Historia Gdyni. Teksty historyczne o Gdyni (120)

Opinie (219) ponad 20 zablokowanych

  • 2020-11-11 09:05

    brawo za odwagę redaktorską (5)

    rzeczywiście chronili przed Niemcami, a nie nazistami

    3 lata

    • 53 6

    • 2020-11-11 09:17

      (4)

      Nieźle już jesteś wytresowany, skoro zwracasz uwagę na takie szczegóły. I nazywasz to odwagą.

      Janusz

      3 lata

      • 7 25

      • 2020-11-11 09:34

        Janusz musisz jeszcze wiele pracować nad sobą skoro nie dostrzegasz że to nie są szczegóły a bardzo istotne fakty

        3 lata

        • 15 6

      • 2020-11-11 10:02

        Fakt, twoja Wodzówna

        Słyszała tylko o nazistach

        Świadek korony

        3 lata

        • 12 3

      • 2020-11-11 12:12

        Januszu (1)

        To podobny szczegół jak nazywanie obozów koncentracyjnych Polskimi a nie nazistowskimi

        3 lata

        • 3 0

        • 2020-11-11 15:14

          one nawet nie były nazistowskie tylko niemieckie (obozy)

          3 lata

          • 2 0

  • 2020-11-11 09:17

    Polacy zniszczyli niemieckie pomniki (2)

    na ziemiach odzyskanych, tak że jesteśmy kwita.

    3 lata

    • 15 30

    • 2020-11-11 09:36

      Trzeba było siedziec spokojnie na 4 literach to byś teraz miał swoje pomniki.

      Kto sieje wiatr...

      3 lata

      • 9 2

    • 2020-11-11 11:37

      Sędzia?

      Kto ci dał prawo,,kwitowac" te sprawy?

      3 lata

      • 2 0

  • 2020-11-11 09:18

    Co to jest za język... (1)

    Czy ktoś sprawdza te wypociny? Nie ma zdania bez błędu gramatycznego!

    3 lata

    • 14 9

    • 2020-11-11 09:37

      Ogarnij się, tu się liczy rzesłanie że niemcy niszczyli pomniki.

      3 lata

      • 2 1

  • 2020-11-11 09:18

    W tych dniach trzeba chronić (3)

    pomniki i kościoły przed chordą

    3 lata

    • 25 17

    • 2020-11-11 10:24

      (1)

      Prawdziwy Polak co zna i szanuje język ojczysty. A może po prostu tępy tłuk, idealny "target" Prawych i Sprawiedliwych?

      3 lata

      • 3 3

      • 2020-11-11 21:38

        chorda

        "Poprawną formą pisowni w większości przypadków będzie wariant horda. Warto jednak zaznaczyć, że teoretycznie obie poniższe formy funkcjonują we współczesnej polszczyźnie i są poprawne."
        no i co tempaku? Na polskie "ogonki" nawet nie zasługujesz.

        nnn

        3 lata

        • 0 2

    • 2020-11-11 22:41

      a kobiety i mieszkania przed narodowcami

      3 lata

      • 3 0

  • 2020-11-11 09:41

    Brawa dla redaktora że nie bał się napisać co niemcy tu wyprawiali. (3)

    3 lata

    • 29 6

    • 2020-11-11 09:51

      PiS wpis. (2)

      3 lata

      • 2 6

      • 2020-11-11 09:56

        Ale o co ci chodzi? (1)

        3 lata

        • 2 2

        • 2020-11-11 10:14

          Uderz w stół, a nożyce się odezwą.

          3 lata

          • 0 0

  • 2020-11-11 09:46

    (4)

    Ciekawe gdzie Jarek bedzie ukrywal pomnik schodow smolenskich

    3 lata

    • 14 24

    • 2020-11-11 09:59

      Nie wiem czy wiesz ale ten pomnik upamiętnia wszystkie ofiary z tej katastrofy (2)

      nie tylko byłego prezydenta. Więc o co ci k..wa chodzi? No o co?????????

      3 lata

      • 5 5

      • 2020-11-11 10:26

        Ten pseudo pomnik Leszka "śmiało zmieścisz się" Prezydenta pójdzie na kostkę brukową, już niedługo.

        3 lata

        • 1 2

      • 2020-11-11 10:29

        po prostu uwielbia jątrzyć. dobrze się czuje kiedy wokoł jest nienawiść. dlatego tylko szuka okazji zeby wspomnic o polityce

        to przegryw, ktory nie ma wlasnego zycia

        3 lata

        • 4 1

    • 2020-11-11 10:47

      Twój wpis jest taki głupi i prostacki.... brak słów

      (wyłącz TV)

      3 lata

      • 1 1

  • 2020-11-11 09:49

    W Gdańsku koło góry Gradowej do dziś stoi pomnik żołnierzy rosyjskich (nie radzieckich). (1)

    Przetrwał dwie wojny światowe. Nie ruszyli go Niemcy ani Polacy.

    Jano.

    3 lata

    • 24 0

    • 2020-11-11 09:56

      przypominam że teraz mówimy o Polskich pomnikach niszczonych przez niemców.

      3 lata

      • 5 1

  • 2020-11-11 09:54

    Panie Michale dziękuję za ciekawy artykuł.

    3 lata

    • 11 4

  • 2020-11-11 09:57

    Pomniki Chronic !

    Przed wladzami Gdanska !

    BMW

    3 lata

    • 22 8

  • 2020-11-11 10:13

    Brawo dla pajaca blokującego opinie

    też łazisz z nazistowską błyskawicą?

    3 lata

    • 23 9

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (120)

Najczęściej komentowane

Dwa osiedla obok siebie bez połączenia drogowego. Zaskakujące ustalenia planów

Dwa osiedla obok siebie bez wspólnej drogi

Drogie auta będą jeszcze droższe, a tanie... znikną z rynku

Drogie auta będą jeszcze droższe

więcej

Najczęściej czytane