Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Nie budujmy ''Danziger Hofu''

Marcin Stąporek
3 stycznia 2011 (artykuł sprzed 13 lat) 
Opinie (301)
Najnowszy artykuł na ten temat Zobacz wnętrza hotelu Danziger Hof. Pochodzą z broszury reklamowej
Lata 30. Brama Wyżynna z widocznym po lewej stornie budynkiem hotelu "Danziger Hof". Dla jednych ideał, dla innych fatalne przytłoczenie oryginalnych zabytków. Lata 30. Brama Wyżynna z widocznym po lewej stornie budynkiem hotelu "Danziger Hof". Dla jednych ideał, dla innych fatalne przytłoczenie oryginalnych zabytków.

Lata 30. Brama Wyżynna z widocznym po lewej stornie budynkiem hotelu "Danziger Hof". Dla jednych ideał, dla innych fatalne przytłoczenie oryginalnych zabytków.

źródło: album

Niedawno okazało się, że dni pawilonu LOT-u przy Wałach Jagiellońskich są już policzone. Kiedyś taka informacja by mnie ucieszyła, ale dziś dochodzę do wniosku, że wprost przeciwnie. Stwierdzam nawet - choć wielu to zbulwersuje - że obecny budynek powinien stać w tym miejscu najdłużej.



Niegdyś Dom meblowy, dziś budynek LOT-u, widziany od strony Targu Węglowego. Niegdyś Dom meblowy, dziś budynek LOT-u, widziany od strony Targu Węglowego.

Niegdyś Dom meblowy, dziś budynek LOT-u, widziany od strony Targu Węglowego.

fot. Zbigniew Kosycarz/KFP

Dawna elewacja frontowa, dziś zaplecze. Dawna elewacja frontowa, dziś zaplecze.

Dawna elewacja frontowa, dziś zaplecze.

fot. Marcin Stąporek/trojmiasto.pl

Pośrodku kamienica z przełomu wieków, rozebrana pod koniec lat 20... Pośrodku kamienica z przełomu wieków, rozebrana pod koniec lat 20...

Pośrodku kamienica z przełomu wieków, rozebrana pod koniec lat 20...

... i wzniesiony na jej miejsce budynek według projektu A. Bielefeldta. ... i wzniesiony na jej miejsce budynek według projektu A. Bielefeldta.

... i wzniesiony na jej miejsce budynek według projektu A. Bielefeldta.

Na fotografii z ok. 1940 widać ingerencję w budynek bankowy przy ul. Bogusławskiego. Na fotografii z ok. 1940 widać ingerencję w budynek bankowy przy ul. Bogusławskiego.

Na fotografii z ok. 1940 widać ingerencję w budynek bankowy przy ul. Bogusławskiego.

Przykład zatarcia walorów oryginalnej kamienicy przy Piwnej 1 przez niefortunną przebudowę sąsiedztwa Przykład zatarcia walorów oryginalnej kamienicy przy Piwnej 1 przez niefortunną przebudowę sąsiedztwa

Przykład zatarcia walorów oryginalnej kamienicy przy Piwnej 1 przez niefortunną przebudowę sąsiedztwa

To samo miejsce - dziś mieści się tu Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw. To samo miejsce - dziś mieści się tu Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

To samo miejsce - dziś mieści się tu Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

Budynek LOT ma także i ten walor, że... niewiele zasłania. Budynek LOT ma także i ten walor, że... niewiele zasłania.

Budynek LOT ma także i ten walor, że... niewiele zasłania.

fot. Marcin Stąporek/trojmiasto.pl

Przede wszystkim dlatego, że na sugestię o możliwej rozbiórce LOT-u, najgłośniej zareagowali ci, którzy marzą o odbudowie wszystkiego w oparciu o zdjęcia z albumów "Był sobie Gdańsk". Przekonanie, że Gdańsk utrwalony na czarno-białych zdjęciach to niedościgniony ideał estetyczny, do którego należy dążyć, jest bardzo zakorzenione u dzisiejszych gdańszczan, w tym także u wielu moich przyjaciół, czyli ludzi ze środowiska konserwatorsko-historycznego. Zastanawiam się nawet czasem, czy nie pojawi się nurt superortodoksyjny, który będzie się domagał, by zlikwidować wszelkie kolory poza skalą szarości, skoro tak właśnie wygląda Gdańsk idealny, który noszą w swoich sercach.

Czy rzeczywiście budynek hotelowy z 1898 r., zaprojektowany przez berlińczyka Carla Gausego, był arcydziełem architektury, a jego odbudowa - koniecznością? Zachowane zdjęcia, moim zdaniem, nie uzasadniają takiego poglądu. Sądzę nawet, że na tle kilkunastu innych (w większości już nieistniejących) gmachów neorenesansowych w śródmieściu Gdańska, Danziger Hof wyróżniał się raczej in minus - mniej nawiązań do lokalnej tradycji architektonicznej posiadała chyba tylko siedziba władz rejencji gdańskiej, późniejszego Senatu Wolnego Miasta przy Nowych Ogrodach. Nie przekonują mnie też argumenty o rzekomym historycznym znaczeniu hotelu - cóż z tego, że zatrzymał się w nim Ignacy Paderewski, skoro wizyta znanego pianisty w Gdańsku żadnych historycznych konsekwencji nie miała (w odróżnieniu od przyjazdu Paderewskiego do Poznania).

Co jeszcze ważniejsze: uważam, że zbudowane na przełomie XIX i XX wieku budynki swoimi rozmiarami zupełnie przytłoczyły tak cenne zabytki, jak Wieża Więzienna, Katownią i Brama Wyżynna. Ta ostatnia, oszczędzona podczas likwidacji fos i wałów, ocalała za cenę istotnego przekształcenia bryły, a dodatkowo została sprowadzona do roli dekoracji, na której tle dominował konny pomnik cesarza Wilhelma I. Już w okresie Wolnego Miasta żyli ludzie, przede wszystkim historycy architektury, jak Otto Kloeppel, opisujący szkodliwe efekty, spowodowane przez zabudowę przełomu wieków dla oryginalnych gdańskich zabytków. Dlatego jestem przekonany, że gdyby historia potoczyła się inaczej i nie doszłoby do zniszczenia Gdańska w 1945 r., to i tak "Danziger Hof" od dawna by już nie istniał, ewentualnie istniałby w formie mocno przekształconej.

Nostalgiczne albumy z przedwojennymi zdjęciami wpoiły wielu z nas sentyment do architektury z czasów wilhelmińskich. W rzeczywistości, mieszkańców Wolnego Miasta, zwłaszcza tych o bardziej wyrobionym smaku, budowle te śmieszyły i irytowały (proponuję zajrzeć np. do wspomnień Marii Kureckiej). Ludzie żyjący po pierwszej wojnie światowej mieli już inne gusta oraz świadomość, że XIX wiek odszedł. Pragnęli żyć nowocześnie i chętnie modernizowali swoje mieszkania, a nawet całe budynki. Pod koniec lat 20. w jednym z centralnych punktów Gdańska, przy dzisiejszym rondzie Hucisko, rozebrano budynek z przełomu wieków (nieco przypominający nasz Nowy Ratusz) i na jego miejscu wzniesiono siedzibę Zakładu Ubezpieczeń, projektowaną przez Adolfa Bielefeldta - może najciekawszy architektonicznie budynek przedwojennego Gdańska. Stale modernizowano zabudowę Wyspy Spichrzów (przykładem zachowany do dziś elewator naprzeciw Bramy Mariackiej), Targu Rybnego czy Ołowianki (około 1939 przebudowano neogotycką fasadę elektrowni, nadając jej taką formę, jaką ma do dziś).

Były też miejsca, gdzie modernizacja nie była pożądana: dzięki zabiegom wspomnianego Kloeppla i urzędu konserwatorskiego powstrzymano ten proces na ulicy Długiej, a nawet rozpoczęto "sanację" starych kamienic - przy czym polegało to w znacznej mierze na usuwaniu elementów z końca XIX i początku XX wieku, a więc właśnie z epoki budowy "Danziger Hofu".

Co więcej, pod hasłem ochrony oblicza architektonicznego Gdańska prowadzono jeszcze dalej idące ingerencje. Wygląda na to, że próbowano złagodzić niekorzystny efekt, jaki spowodowało usytuowanie wysokich gmachów epoki wilhelmińskiej w sąsiedztwie bezcennych zabytków zespołu przedbramia ul. Długiej. Np. ceglany budynek bankowy przy ul. Bogusławskiego posiadał pierwotnie wysoką narożną wieżyczkę z czterospadowym dachem, a elewacje zakończone były neogotyckimi szczytami. Około 1939 r. dach wieżyczki oraz owe szczyty zostały usunięte, przez co budynek robił wrażenie nieco niższego i nie konkurował tak bardzo z Wieżą Więzienną. Być może w następnych latach podobne ingerencje dotknęłyby budynków przy Bramie Wyżynnej: hotelu i banku.

Na koniec jeszcze o obecnym budynku LOT-u. Przede wszystkim poraża mnie ignorancja wypisywanych na jego temat komentarzy, które nazywają ten obiekt "blaszakiem", wiążą go ze stylem socrealizmu albo "wczesnego Gierka". Faktycznie, w czasach towarzysza Edwarda taka architektura nieco spowszedniała, ale gdy się weźmie pod uwagę, że nasz pawilon (wtedy - dom meblowy) zbudowano w 1961 r., a zaprojektowano bodaj w 1958, ocena musi być zupełnie inna - to był znakomity na tamte czasy, modernistyczny, a nawet nieco futurystyczny projekt, "szklany dom" o jakim niegdyś marzył Żeromski. Cóż... trudno to dostrzec dziś, kiedy dawna elewacja frontowa (zwrócona w stronę Targu Węglowego), z bardzo ciekawie ukształtowaną klatką schodową, pełni rolę elewacji tylnej, przesłoniętej śmietnikami, parkingiem i rachitycznymi drzewkami. Dodatkowo budynek został oszpecony przemalowaniem na kolor miedzi (to pewnie stąd ten pogardliwy "blaszak"). Pierwotnie była to świetna architektura, która w innym miejscu mogłaby do dziś zachwycać. Natomiast rzeczywiście trudno mi zrozumieć powody, dla których trzeba ją było zlokalizować w sąsiedztwie obiektów historycznych.

Jaka zatem powinna być architektura sąsiadująca z zabytkami? Nie wiem, ale bardzo chciałbym się dowiedzieć. Oceniając uczciwie, choć fasady Akademii Sztuk Pięknych czy Teatru Wybrzeże niezbyt pasują do zabytkowego otoczenia, to w konfrontacji z tymi obiektami Wielka Zbrojownia bynajmniej nie traci, a może nawet zyskuje na atrakcyjności. Z drugiej strony - w okresie międzywojennym próbowano przebudować otoczenie cennej kamienicy przy Piwnej, wznosząc po jej obu stronach bliźniacze pseudohistoryczne fasady. Sądzę, że był to jeden z najmniej udanych eksperymentów architektonicznych i dobrze się stało, że w trakcie powojennej odbudowy sięgnięto raczej do wcześniejszych zdjęć, a nie do tych z okresu bezpośrednio przed zniszczeniem.

Nie chciałbym oglądać na miejscu LOT-u kopii "Danziger Hofu" ani żadnego innego budynku historyzującego w stylu np. sopockiego hotelu "Rezydent". Czy zatem architektura współczesna? Problem w tym, że przez ostatnie kilkanaście lat naprawdę trudno dostrzec w śródmieściu Gdańska dobrą, nową architekturę. Chciałbym wierzyć, że jest ktoś, kto taką architekturę stworzy, i że ci, którzy będą o tym decydować, wybiorą naprawdę wartościowy projekt. Mimo to boję się, że nowy budynek, nawet wartościowy architektonicznie, będzie zbyt duży i przesłoni sylwetkę Głównego Miasta oraz przytłoczy Bramę Wyżynną dokładnie tak, jak dawny "Danziger Hof". Dlatego, z mojego punktu widzenia, najlepiej, by LOT istniał jak najdłużej - rozbierzmy go dopiero wtedy, kiedy będziemy mieli naprawdę dobrą koncepcję, co postawić zamiast niego.

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Zobacz także

Budynek LOT-u. Co zamiast niego? (47)

Opinie (301) ponad 10 zablokowanych

  • 2011-01-03 13:53

    Może by tam postawić tego naszego króla

    którego chcą wcisnąć za wszelką cenę za bramę wyżynną
    Tylko po co się napinamy - pewno bydyń już dawno obiecał komuś działeczkę

    Piqś

    13 lat

    • 1 1

  • 2011-01-03 11:41

    wieżowce, więcej wieżowców (1)

    bo każdy wieżowiec to SPLENDOR, każdy architekt miasta i technologiczny burak to wie...

    am

    13 lat

    • 17 5

    • 2011-01-03 13:50

      Joł!

      I to jak ch... wysoki!

      Piqś

      13 lat

      • 3 1

  • 2011-01-03 12:41

    Ale Co Z tego Wynika ? (3)

    Zwolennicy odbudowy historycznej mają przynajmniej gotowe pomysły,może malo oryginalne ale one są tu i teraz.Autor rozpisał się przeciw zabudowie historycznej ale poza tym nie przedstawił realnego pomyslu.W taki sposób kazdy moze "medrkować" co tam by moglo stać,tylko każdy z krytykantów nie przedstawia żadnego pomysłu.Słychać tylko: zabudowa historyczna NIE! ale poza tą negacją nic nie ma.Najbardziej rozśmieszył mnie fragment o gustach architektonicznych przedwojennych mieszkańców Gdańska.Otóż panie autorze,nie wiem czy pan wie ale ludzie mieszkajacy obecnie w Gdańsku to nie ci sami ludzie i jak bedą chcieli odbudowy miasta to jest to suwerenne zdanie nawet jezeli przyczyna tego są albumy ze zdjeciami,poza tym bardzo fajne .

    pF

    13 lat

    • 12 2

    • 2011-01-03 12:51

      (2)

      jak czytam opinie, to suwerenni mieszkańcy gdańska znaja tylko dwa style w architekturze: "historyczny" oraz "socrealizm"

      13 lat

      • 1 1

      • 2011-01-03 13:21

        (1)

        No ale pochwal się własnie jakimś pomysłem a nie krytyką.

        pF

        13 lat

        • 2 0

        • 2011-01-03 13:38

          Odpowiadam: uporządkowac i zostawić LOT - do czasu naprawdę dobrej koncepcji w przyszłości.

          Pruscy Niemcy w ogóle zresztą nie cackali się z historią - na XVI-XVII wiecznych zabytkach Gdańska dorabiali swoje orły i herby i niszczyli zabytki - zniszczyli chocby tą przepiekną kamienicę (spójrz na zdjęcie!), zeby w jej miejsce postawić koszmarny klocek "według projektu A. Bielefeldta" (zdjęcie). Tę kamienicę rozebrali pod koniec lat 20-tych!

          13 lat

          • 0 1

  • 2011-01-03 13:28

    Danziger Hof..

    mial juz swoj czas..
    Nie ma sensu wymuszony powrot do minionej swietnosci Gdanska.
    Gdansk jest teraz innym miastem o innym obliczu. A LOT to - zgadzam sie z autorem - w swoim czasie nienajgorsza architektura. Ale i jego czas miija.. powinien zniknac. A co ma powstac na terenie przy placu teatralnym..Najlepiej NIC..
    Przestrzen, troche zieleni - moze jakis pomnik o historii starego Gdanska. I tyle..

    Gdana

    13 lat

    • 10 6

  • 2011-01-03 13:27

    ZGADZAM SIĘ ŻE LOT JEST DUŻO LEPSZY A NAPEWNO NIE GORSZY OD LANSOWANEJ WSZĘDZIE GDAŃSKIEJ KAMIENICY XXI WIEKU A'LA BUDYŃ

    JAK NP.HILTON,DOM SUSHI NA POBRZEŻU,CZY BEZNADZIEJNE BUDYNKI NA SZAFARNI

    johann

    13 lat

    • 7 2

  • 2011-01-03 12:39

    zabudowa Jaśkowej Doliny lub Dolnego Miasta jest sto razy ładniejsza od pruskiej podróbki renesansu (1)

    czemu miłosnicy historii nie kruszą kopii o Dolne Miasto lub stary Wrzeszcz ?

    zdziwiona

    13 lat

    • 5 3

    • 2011-01-03 13:27

      Kruszą, kruszą, ale akurat jest inny temat.

      13 lat

      • 5 0

  • 2011-01-03 13:25

    Projekt pracowni Fort

    Jeżeli wladze Gdańska traktują go jako punkt wyjścia dla zagospodarowania targu Węglowego to wystawiają sobie świadectwo. Ten projekt, ECS itp pomysły jak nowy Zieleniak we Wrzeszczu dają pogląd na bezguście obecnych władz Gdańska.

    as

    13 lat

    • 8 2

  • 2011-01-03 11:49

    Stary Gdańsk został zamordowany przez Rosjan, a Budyń własnymi decyzjami ( brakiem minimalnego choćby zainteresowania ) (1)

    "morduje Dolne Miasto :((((((((((((((((((((((

    antoni

    13 lat

    • 26 5

    • 2011-01-03 13:23

      Dokładnie tak!

      Tylko bajki opowiada i pokazuje przedwyborcze wizualizacje. A tu zespół urbanistyczny chroniony prawem niszczeje.

      13 lat

      • 5 0

  • 2011-01-03 13:11

    Ciekawy artyluł i z jedną kwestią muszę zgodzić w pełni

    Najpierw dobry plan zagospodarowania, później wyburzanie tego co jest !
    Dziękuję

    Karolis

    13 lat

    • 8 1

  • 2011-01-03 13:07

    odbudujmy Danziger Hoff

    nie budujmy biurowców dla pierdzistołków

    13 lat

    • 9 1

6
7
8
9
10

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (47)

Najczęściej komentowane

Arka Gdynia - Zagłębie Sosnowiec 1:0. Olaf Kobacki na punkt przybliżył awans

Arka o punkt od awansu do ekstraklasy LIVE!

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

więcej

Najczęściej czytane