Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Wypadek promu w Gdyni. Uderzył w nabrzeże, przewrócił suwnicę

neo
17 maja 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 
Opinie (473)
aktualizacja: godz. 20:43 (17 maja 2012)
Najnowszy artykuł na ten temat Stena Nordica wraca na linię Gdynia-Karlskrona
Uderzona przez prom suwnica przewróciła się na kontenery składowane na nabrzeżu. Uderzona przez prom suwnica przewróciła się na kontenery składowane na nabrzeżu.

Uderzona przez prom suwnica przewróciła się na kontenery składowane na nabrzeżu.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl

Prom Stena Spirit uderzył w nogę suwnicy stojącej na nabrzeżu Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego. Suwnica przewróciła się. Trzy osoby, pracownicy terminalu, są ranne - jedna ciężko.



Przewrócona suwnica widziana z lotu ptaka.

Aktualizacja godz. 20:43 Prom właśnie odpływa do Karlskrony. Steruje nim ten sam kapitan, który dowodził nim rano, gdy statek uderzył w suwnicę.

Aktualizacja godz. 19:23 Prom odpłynie do Karlskrony, jak tylko załoga zda ekspertowi, który przyjechał już ze Szczecina, rejestrator rejsu.

Aktualizacja godz. 18:45 Według relacji naszych czytelników prom odpłynął około godz. 18:30. Nie wypłynął jednak w morze, ale zacumował przy Nabrzeżu Francuskim. Podano też nowy komunikat na temat zdrowia rannych robotników. Najciężej ranny został poddany operacji i jest pod stałą obserwacją lekarzy, którzy jednak oceniają jego stan jako poważny. Kolejne informacje podawane będą już w piątek.

Aktualizacja, godz. 15:31. Jeden z trzech poszkodowanych opuścił już szpital, drugi czeka na operację ortopedyczną nogi, ale jego stan jest stabilny. - Trzeci z naszych pracowników jest w stanie ciężkim, na razie więcej szczegółów nie znamy - mówi Dagmara Łuczka z BCT.

Suwnica jest kompletnie zniszczona, ale jej brak nie spowoduje opóźnień w pracy terminalu. Działania zostały wstrzymane na godzinę po wypadku, teraz przeładunki wykonywane są terminowo.

Aktualizacja, godz. 14:05. Prokurator zażądał zapisów z czarnych skrzynek. Do Gdyni jedzie już ekspert ze Szczecina, który zabezpieczy dane.

Aktualizacja, godz. 13:28. Uszkodzenia statku są niewielkie, wszystko wskazuje na to, że o godz. 18:30 odpłynie on do Karlskrony.

Aktualizacja, godz. 11:45 Według Agnieszki Zembrzyckiej-Kwiatkowskiej, rzecznika Steny Line, prom uderzył dziobem w nogę suwnicy, bo otrzymał silne uderzenie wiatru, które zmieniło kurs.

- Załoga podjęła natychmiastowe środki, by wprowadzić prom na właściwy kurs. Niestety, nawet przy niskiej prędkości pięciu węzłów [dozwolona prędkość w tym miejscu to 6 węzłów - red.] nie udało się tego do końca zrobić. Z prędkością dwóch węzłów uderzył w nogę suwnicy, która się przewróciła - mówi rzecznik.

Uszkodzenia statku są niewielkie. Widać jedynie ok. 30-centymetrowe wgniecenie. Decyzję o wypłynięciu podejmie jednak klasyfikator. Jeśli nie będzie ono możliwe dziś, 120 pasażerów w piątek wypłynie do Karlskrony bliźniaczym promem Stena Vision.

Aktualizacja, godz. 11:23 Trzech pracowników BCT jest rannych, dwóch ciężko. Poszkodowani zostali przewiezieni do szpitala. Rodziny poszkodowanych zostały otoczone opieką. Prezes BCT Krzysztof Szymborski powołał komisję BCT do spraw kolizji promu z nabrzeżem i suwnicą.

Aktualizacja, godz. 11:03 Przedstawiciele Steny Line czekają na eksperta, który oceni czy zniszczenia promu są duże. Od jego decyzji zależy dzisiejsze wypłynięcie jednostki do Karlskrony.

Aktualizacja, godz. 10:47 Na pokładzie promu było 120 pasażerów oraz załoga. Nikomu nic się nie stało.

Aktualizacja, godz. 10:07 W akcji ratunkowej biorą udział trzy zastępy Państwowej Straży Pożarnej oraz Straż Portowa.

Aktualizacja, godz. 9:43. Stena Spirit już zawróciła. Zdecydował o tym kapitan promu. Wiemy też, że jednostka uderzyła w nabrzeże górną częścią kadłuba, który jest uszkodzony. Przyczyna? Wciąż nie wiadomo, ale spekuluje się, że mógł być to silny wiatr, bo w Gdyni dziś mocno wieje. Wyjście z terminalu jest wąskie i wymaga precyzyjnych manewrów.

Aktualizacja, godz. 9:28. Trzy osoby są ranne. To pracownicy BCT, na których przewróciła się suwnica. Trwa akcja ratunkowa.

- Prom wychodził z terminala, a na naszym nabrzeżu trwały prace. Suwnica została zahaczona i przewróciła się na nabrzeże. Prom odpłynął - mówi Dagmara Łuczka z BCT.

***

Do zdarzenia doszło w czwartek, ok. godz. 8:45. Prom uderzył w suwnicę, która stała na nabrzeżu Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego (BCT).

- Na razie nie wiemy dlaczego tak się stało. Doszło do wypadku, ale jeszcze za wcześnie na stwierdzenie kto zawinił. Nie wiemy także jeszcze czy nie ma poszkodowanych - mówi Agnieszka Zembrzycka-Kwiatkowska, rzecznik prasowy Steny Line.

- Prom zahaczył o suwnicę, która stała na nabrzeżu. Ta z hukiem przewróciła się i z tego co widziałem są ranni na nabrzeżu. Już jeżdżą karetki - mówi nam świadek zdarzenia.

mat. prasowe

Stena Spirit

Prom pływa pomiędzy Gdynią a Karlskroną od połowy 2011 roku. To bliźniacza jednostka Steny Vision. Oba promy mają po 175 m długości i 30 m szerokości. Mieszczą po 700 samochodów osobowych i 1,7 tys. pasażerów. Mają po 493 kabiny, w tym luksusowe, dwupokojowe kabiny vipowskie.
neo

Miejsca

Zobacz także

Stena Spirit przewraca suwnicę w porcie w Gdyni (15)

Opinie (473) ponad 50 zablokowanych

  • 2012-05-18 09:44

    WSZYSCY JACY ZNAWCY MASAKRA. NIE BYLISCIE TAM TO SIE NIE WYPOWIADAJCIE I NIE RZUCAJCIE KAMIENIAMI DOPOKI OSOBY KOMPETENTNE NIE (1)

    WYJASNIA TEGO ZDARZENIA

    marynarz

    12 lat

    • 2 1

    • 2012-05-20 19:11

      To prawda, ale

      To swiadczy o tym jack ludzie nie cierpia kapitana. Jak nadarza sie okazja, winny czy niewinny - wielu z radoscia widzi szanse aby mu dokopac. Bo innej mozliwosci nie maja. Tak to wyglada.

      Rio Salado

      12 lat

      • 0 0

  • 2012-05-18 16:00

    a co z reszta (1)

    A co sie stalo z reszta dzwigu ( z czescia ktora jest nad woda ) utonela w kanale portowym?? to co widzimy na zdjeciu to 2/3 dzwigu

    12 lat

    • 0 0

    • 2012-05-19 12:55

      To o co pytasz to ramię.Jest widoczne na zdjęciach i na filmach na youtube.
      Jest oparte o drugą suwnice,jest w pozycji pionowej.

      tomajs

      12 lat

      • 0 0

  • 2012-05-19 12:17

    kto to ?

    jak się nazywają ci poszkodowani ? są z Gdyni ?

    ole21

    12 lat

    • 0 0

  • 2012-05-17 15:59

    Podejrzewam, że ta suwnica poruszyła się po raz pierwszy od 20 kilku lat. (4)

    W swoim prawie 30 letnim życiu tylko raz zobaczyłem dźwig portowy pracujący. Gospodarka morska w kraju, który ma jakieś 500 km. wybrzeża nie istnieje. Jeżeli jakaś maszyna nie byłą włączana przez lata, pewnie nie da się jej już włączyć.

    Skąd się wzięły te kontenery? Tu żaden panamax nie wejdzie. A w dzisiejszych czasach i te uchodzą za zbyt małe. To na pewno atrapy.

    Prawie 30 lat

    12 lat

    • 3 24

    • 2012-05-18 15:41

      do "Prawie 30 lat"- żeby cokolwiek sensownego napisać trzeba mieć trochę fachowej wiedzy a Ty W d*pIE BYŁEŚ I GUANO WIDZIAŁEŚ.

      kanter

      12 lat

      • 0 0

    • 2012-05-17 17:34

      abc

      Mój Boże:( Ale gamoń

      12 lat

      • 6 0

    • 2012-05-17 17:10

      zgaduje solidarność albo PIS...

      tylko tam tacy idioci

      no zapomniałem o radiomaryjnych

      12 lat

      • 6 0

    • 2012-05-17 16:17

      te kontenery są z kartonu, służą do zmylenia wroga, który podgląda nas przez satelitę.

      feeder cos mowi?

      12 lat

      • 13 0

  • 2012-05-18 10:27

    romek

    romek ,p z maszyny zrobil babola byl bal na promie......

    12 lat

    • 0 0

  • 2012-05-18 10:14

    ALE

    ALE URWAŁ!

    krzyhu

    12 lat

    • 0 2

  • 2012-05-17 09:26

    Oby (15)

    nikomu nic sie nie stalo

    12 lat

    • 210 10

    • 2012-05-17 09:42

      a ja wiem jak to było ! (1)

      a ja widzialem jak to bylo !!! Statek ruszyl z piskiem opon, caly zakret "wziął" driftem, potem wyraźnie stracił przyczepność i nie wychamował na czerwonym świetle !!! Efekty są jakie są !!!

      Bogdan

      12 lat

      • 21 22

      • 2012-05-18 09:14

        bogdan - debil

        12 lat

        • 0 2

    • 2012-05-17 12:14

      Co tam suwnica... (2)

      W jednym z tych kontenerów była moja Chevy Corvette rocznik 78, mam nadzieję że nic jej się nie stało!

      beny

      12 lat

      • 6 8

      • 2012-05-17 20:42

        ponoc

        e jednym z nich bylo 40 wietnamczykow

        yyyy

        12 lat

        • 1 1

      • 2012-05-17 14:29

        Wszystko OK

        Twoja Corvette jest cala i zdrowa. Byłem na przeładunku mojego towary i obok akurat wyciągali czarna Corvette -> w sumie to nawet nie jedna.

        edek

        12 lat

        • 0 1

    • 2012-05-17 09:26

      sam tytul czytales? (8)

      - Prom zawracał i zahaczył o suwnicę, która stała na nabrzeżu. Ta z hukiem przewróciła się i z tego co widziałem są ranni na nabrzeżu. Już jeżdżą karetki - mówi nam świadek zdarzenia.

      12 lat

      • 6 23

      • 2012-05-17 09:34

        dokładnie, ślepy debil wypisuje pierdoły w internet (2)

        przeczytaj artykuł baranie

        panban

        12 lat

        • 2 37

        • 2012-05-17 13:35

          frustracie internetowy, co za różnica co tam jest napisane

          w wyrażaniu nadziei, że nic się nikomu nie stało chyba nie ma nic złego?

          olga

          12 lat

          • 8 0

        • 2012-05-17 10:03

          baranie, informacja o rannych została zamieszczona jako aktualizacja do artykułu o godzinie 9:28, czyli 2 minuty PÓŹNIEJ niż pojawił się ten komentarz. zanim zarzucić komuś że nie umie czytać zastanów się czy aby tobie nic nie umknęło...

          DArek

          12 lat

          • 38 1

      • 2012-05-17 09:28

        (1)

        Pewnie chodziło mu/jej o to, aby nikt nie zginął

        jr

        12 lat

        • 28 2

        • 2012-05-17 09:57

          jak to pisal

          to nie bylo jeszcze notki z infromacja od swiadka!

          d

          12 lat

          • 15 0

      • 2012-05-17 09:35

        (1)

        Autor pisze ze prom zawracal co jest totalna bzdura!! Prom w tym miescu nie zawraca. Prom uderzyl o nabrzeze ale nie podczas zawracania. sa ranni w szpitalu na ta chwile wiadomo ze zyja.

        pracownik

        12 lat

        • 9 3

        • 2012-05-17 09:52

          pracownik? ciekawe czego... moze BCT?
          Jak uderzyli w falochron to byly zle warunki atmosferyczne :)

          rybak

          12 lat

          • 0 5

      • 2012-05-17 09:29

        Jeszcze nic nie wiadomo, jesteśmy na miejscu.

        12 lat

        • 0 3

    • 2012-05-17 10:26

      Właśnie jestem na tym promie... masakra

      sebastian

      12 lat

      • 1 5

  • 2012-05-17 09:28

    Na pewno pijany kapitan. (46)

    Cała załoga nawalona, że nabrzeża nie widzieli...

    Anita73

    12 lat

    • 49 264

    • 2012-05-17 19:09

      idiotka pewnie z obłuza (1)

      niepiekło

      12 lat

      • 1 1

      • 2012-05-18 09:08

        następny debil

        co za dzień:(

        yet

        12 lat

        • 0 0

    • 2012-05-18 09:07

      jestes kolejnym przykładem ze polska to kraj patologii

      2str3miasta

      12 lat

      • 0 0

    • 2012-05-17 09:29

      Na pewno pijany kapitan (16)

      Na pewno to ty jesteś chora nieuleczalnie!!!

      olo

      12 lat

      • 51 8

      • 2012-05-17 09:36

        Co za ignorant z ciebie. (12)

        Skąd wiesz olo, że nie byli pijani?

        Anita73

        12 lat

        • 9 38

        • 2012-05-17 10:06

          (7)

          jakbyś nie wiedziała to potwierdzenia wymaga dana hipoteza a nie jej krytykę. tak jak z czajniczkiem Russella o ile w ogóle ci to cokolwiek mówi. i kto tu jest ignorantem?

          DArek

          12 lat

          • 9 4

          • 2012-05-17 10:09

            A słyszałeś o fizyce kwantowej? (6)

            Jełopie.

            Anita73

            12 lat

            • 3 17

            • 2012-05-17 10:13

              (5)

              a co do tego ma fizyka kwantowa? ona opiera się o te same zasady. hipotezę trzeba udowodnić a nie z góry przyjąć że jest prawidłowa

              DArek

              12 lat

              • 13 5

              • 2012-05-17 10:17

                Właśnie, że ma. (3)

                Gdyby kapitan był przeszkolony, to by nie tankował przed rejsem i by nie zahaczał o suwnice.

                Anita73

                12 lat

                • 4 34

              • 2012-05-18 09:05

                Bedą do Ciebie dzwonic goscie od badania wypadków

                opowiedz im dokładnie jak było i co pił kapitan, a konkretnie ile. Marnujesz sie kobieto tutaj w 3miescie.

                yet

                12 lat

                • 5 0

              • 2012-05-17 11:21

                przydałaby ci się wizyta w psychiatryku

                Darek

                12 lat

                • 19 3

              • 2012-05-17 10:27

                dalszą dyskusję uznaję za bezprzedmiotową. z góry zakładasz że kapitan pił, obrażasz ludzi którzy krytykują twoje założenie, nie przedstawiasz żadnych argumentów na poparcie tej tezy i bredzisz coś o fizyce kwantowej

                DArek

                12 lat

                • 22 6

              • 2012-05-17 10:15

                Powiedz to katolikom.

                12 lat

                • 13 6

        • 2012-05-17 20:15

          anitko, spadaj.

          12 lat

          • 7 0

        • 2012-05-17 12:20

          tępa idiotka

          123

          12 lat

          • 17 3

        • 2012-05-17 09:41

          Co za ignorant z ciebie

          przez takie informacje dochodzi do nieporozumień i konfliktów w życiu publicznym i nie tylko!!! Sprawdź a dopiero później informuj, "NIKITA 007":)

          olo

          12 lat

          • 15 2

        • 2012-05-17 09:38

          a skąd wiesz że byli?...
          uważasz , że wszystkie wypadki jake się zdarzają są powodem pijaństwa?...
          żenada

          12 lat

          • 30 5

      • 2012-05-17 12:04

        a zęby to było pierwsze zdarzenie z udziałem Steny Line :)

        12 lat

        • 1 6

      • 2012-05-17 09:33

        (1)

        mówisz o sobie !! pijaku!

        12 lat

        • 8 30

        • 2012-05-17 10:01

          nie o tobie menelko

          jawol

          12 lat

          • 20 4

    • 2012-05-17 10:32

      ja (6)

      Najlepsze jest to ze takie "dyskusje" (tzn. wzajemne wyzywanie sie) jak ta moderator zostawia na forum, a jak tylko kiedys napisalem ze trojmiasto.pl jest nieobiektywne i lansuje jedyne slyszne poglady POlityczne - odrazu wpis skasowali.

      ZENADA.

      ja

      12 lat

      • 21 4

      • 2012-05-17 12:40

        (4)

        co drugi temat na forum atakuje rząd i PO, pełno tu pisowskich ujadaczy a ten twierdzi że forum lansuje PO. człowieku, dobrze się czujesz?

        DArek

        12 lat

        • 4 5

        • 2012-05-17 13:11

          te impotent, nie przesadzaj od tego są ogrodnicy (2)

          uha

          12 lat

          • 3 0

          • 2012-05-17 15:39

            (1)

            cóż, wiem że prowokujesz i chciałbyś abym ci udowodnił że impotentem nie jestem, ale przykro mi, nie masz na co liczyć

            DArek

            12 lat

            • 2 0

            • 2012-05-17 22:54

              zostaw kota w spokoju mówie ci!

              hendrix

              12 lat

              • 0 0

        • 2012-05-17 14:21

          ...DArek to są skutki zaniedbania leczenia, ale jeszcze masz szanse póki twoja pani Doktor jest u władzy.

          .,.

          12 lat

          • 3 2

      • 2012-05-17 12:12

        bo to jest partyjna strona internetowa

        nie spodziewałeś się, że moderator będzie się bawił w wyzwiska, jak mu płacą tylko za gloryfikowanie partii

        12 lat

        • 8 0

    • 2012-05-17 21:02

      nie wiem skad wziales takie wnioski ale widac jestes mądrzejsza a o prowadzeniu statku chyba zielonego pojecia nie masz wiec prosze nie komentuj skoro nie wiesz o co chodzi.

      nie wazne

      12 lat

      • 1 1

    • 2012-05-17 20:18

      taaak chyba napewno.

      12 lat

      • 0 0

    • 2012-05-17 17:18

      wiatr

      Jeśli nie wiesz jak wietrznie jest dziś w Gdyni to się nie wypowiadaj.

      xxl

      12 lat

      • 0 0

    • 2012-05-17 17:10

      na pewno rumem się uwalili!!!

      12 lat

      • 0 0

    • 2012-05-17 10:33

      (4)

      ale z Ciebie wichrzycielka, normalnie drugi Macierewicz: "Byli pijani! Bo nie ma dowodów że nie byli pijani!". I nagle trzeba udawadniać, że nie byli pijani! Żenada. A w temacie: płynęłaś kiedyś dziewuszko takim promem? Bo ja płynąłem (jako pasażer ale żegluję po różnych akwenach i jakieś doświadczenie mam): w basenie gdyńskim jest bardzo ciasno, jeszcze jak ostro dmucha to taka jednostka jak prom Stena Spirit z tak wysoką burtą jest podatny na boczny woiatr. Inna sprawa ze załoga powinna sobie poradzic a prom ma boczne silniki manewrowe.

      Sternik

      12 lat

      • 10 3

      • 2012-05-17 14:51

        OBROTNICA! (1)

        OBRACALI STATEK W KANALE PORTOWYM kurkA PO CO TE DYSKUSJE, SA WINNI I KONIEC!

        NAOCZNY ŚWIADEK

        12 lat

        • 1 0

        • 2012-05-17 16:53

          aaa

          Obracali statek poza obrotnicą??!

          12 lat

          • 1 0

      • 2012-05-17 11:42

        (1)

        załoga została przebadana i nie wykryto alkoholu

        załoant

        12 lat

        • 6 2

        • 2012-05-17 12:08

          Jak by to było na polskiej drodze od rzecznika policji usłyszeli byśmy: "... załoga nie dostosowała prędkości do warunków pogodowych panujących na drodze wskutek czego utraciła panowanie nad maszynom która uderzyła..."

          12 lat

          • 3 0

    • 2012-05-17 11:17

      bo tydzień wcześniej tej suwnicy tam nie było.... rutyna pana kapitana? (4)

      k

      12 lat

      • 1 6

      • 2012-05-17 12:11

        (3)

        zasuwają tym promem to są tego efekty...
        parę lat temu przydzwoni w falochron na wejściu do portu bo się minęli z wejściem parę metrów...
        do tego efekt skali promy kursując w kółko przez cały rok więc zawsze się może coś wydarzyć przy takiej ilości przelotów

        12 lat

        • 3 2

        • 2012-05-17 12:22

          (2)

          uderzyli w falochron z powodu trudnych warunków pogodowych, nie pisz bzdur jak nie znasz faktów

          1/o

          12 lat

          • 2 1

          • 2012-05-17 14:11

            (1)

            hahahah.... tak tak.. lokalne tornado!!

            12 lat

            • 3 0

            • 2012-05-17 14:50

              niedostosowanie prędkości do warunków panujących w porcie...

              12 lat

              • 4 1

    • 2012-05-17 11:13

      to tak jakby o tobie powiedzieć:

      na pewno wieloktrotnie "używana"...

      12 lat

      • 3 0

    • 2012-05-17 11:13

      Ogarnij się ...

      12 lat

      • 1 0

    • 2012-05-17 10:52

      tak oni nie maja co robic tylko pija i narazaja zycie swoich pasazerow.. najpierw sie zastanow co piszesz a nie wypisujesz bezpodstawne oszczerstwa

      12 lat

      • 2 0

    • 2012-05-17 10:50

      super ze wypowiadaja sie ludzie ktorzy na prowadzeniu promu znaja sie jak na robieniu masła ....

      12 lat

      • 2 0

    • 2012-05-17 10:42

      prom

      A może ty jestes nawalon ai nic nie widzisz tylko glupoty piszesz

      unijny

      12 lat

      • 3 0

  • 2012-05-17 11:08

    kamery (2)

    A przypadkiem BCT nie ma kamer na placu? szkoda że nie zobaczę na filmie jak się przewracała. Tragedia ile towaru się zniszczyło ile kasy poszło w błoto, ale bedą mieli złomu... Tylko szkoda tych ludzi poszkodowanych, podobno jeden nie żyje, nie jest to sprawdzona wiadomość słyszana gdzieś tam jednym uchem.

    baba

    12 lat

    • 4 2

    • 2012-05-18 07:59

      Dokładnie, BCT ma kamery i dokładnie widzieli co się stało!!!!!

      12 lat

      • 0 0

    • 2012-05-17 14:22

      BCT ma kamery ale materialu to pewnie nie dadza do publiki.

      12 lat

      • 0 0

  • 2012-05-17 10:41

    Prom zawracał? (3)

    Po co miał zawracać? Zawracał później, w tamtym miejscu nie miał po co zawracać.

    ...

    12 lat

    • 5 0

    • 2012-05-17 10:45

      (2)

      no własnie zawracał w tym miejscu ... widziałem to z balkonu

      12 lat

      • 1 3

      • 2012-05-18 07:57

        można widzieć ale nie wiedzieć co sie widzi.....

        12 lat

        • 0 0

      • 2012-05-17 10:47

        Z reszta jak miał tam zawracac a później jak się obrócić spowrotem do wyjścia hahahaha.

        12 lat

        • 3 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (15)

Najczęściej komentowane

Arka Gdynia - Zagłębie Sosnowiec 1:0. Olaf Kobacki na punkt przybliżył awans

Arka o punkt od awansu do ekstraklasy LIVE!

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

Pomnik twórcy Bitcoina stanie w Gdańsku?

więcej

Najczęściej czytane