• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

W Osowej czy w Osowie? Kłopotliwa odmiana nazwy gdańskiego osiedla

Łukasz Rudziński
8 grudnia 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina
Gdańska Osowa wywołuje osobliwy problem - jak odmieniać nazwę osiedla? Gdańska Osowa wywołuje osobliwy problem - jak odmieniać nazwę osiedla?

Nawet mieszkańcy osiedla Osowa nie są pewni jak odmieniać nazwę swojej dzielnicy. Wątpliwości: czy mówimy o "Osowej", czy "Osowie" poróżniają także naszych czytelników. Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, która wersja jest poprawna.



Jak odmieniasz nazwę "Osowa"?

Dzisiejsza dzielnica Gdańska, Osowa, obejmuje historyczne tereny wsi Wysoka oraz osady Osowa Karczma (Osowa Góra). Nazwy "Osowa" używano już w 1659 r. w brzmieniu Espenkrug (Osowa Karczma). Karczma ta znajdowała się wśród drzew (topole osiki, zwane wtedy "osami" - stąd przydawka "osowa"). Inne określenie miejsca, od którego wywodzi się dzisiejsza Osowa to "Osowa Góra" (po kaszubsku - Osowo Góra). To określenie z kolei nawiązuje do pagórkowatego krajobrazu Osowej.

Najprawdopodobniej ze względu na niewygodę posługiwania się dwuczęściową nazwą miejscowości, drugi człon nazwy uległ zanikowi i pozostała przydawka "Osowa". W takiej postaci nazwa utrwaliła się w dokumentach urzędowych.

Jak nazwę osiedla odmieniać: przymiotnikowo ("w Osowej") czy rzeczownikowo ("w Osowie")?

- Z tym problemem borykamy się od lat, bowiem nawet profesor Bogusław Kreja, jeden z najważniejszych językoznawców i autorytetów w kwestii współczesnej polszczyzny, nie wypowiadał się na ten temat jednoznacznie - mówi dr Małgorzata Milewska-Stawiany, kierownik Poradni Językowej Uniwersytetu Gdańskiego. - Etymologia nazwy wskazywałaby na odmianę przymiotnikową ("Osowej"), jednak wiele przymiotników z czasem przestaje pełnić funkcję przymiotnikową. Należy uszanować obie formy, ale być konsekwentnym w stosowaniu jednej z nich.

Sięgnęliśmy też do źródła, książki "Mówię, więc jestem: rozmowy o współczesnej polszczyźnie", gdzie prof. Bogusław Kreja o osiedlu Osowa wypowiada się tak:

- Gdy zaś o nazwę "Osowa" chodzi, to w Wykazie Urzędowych Nazw Miejscowości jest zapisanych 20 nazw o tej postaci, z tego przy ośmiu wskazano na odmianę "do Osowy", "w Osowie", przy pozostałych podano odmianę "do Osowej", "w Osowej"; nasza gdańska "Osowa" ma w WUNM zaleconą odmianę przymiotnikową, ale z tego, że wielu ludzi odmienia ją rzeczownikowo może wynikać, że jest to odmiana - tam na miejscu - jakby częstsza, a więc od strony odwołującej się do lokalnej tradycji chyba właściwsza.

Prof. Kreja powołuje się na zasadę, że nazwy miejscowe należy odmieniać tak, jak odmienia je lokalna ludność. Tyle, że zaraz sam przywołuje inną: należy daną nazwę odmieniać możliwie tak, by z jej formy fleksyjnej można było odtworzyć jej formę podstawową (mianownik). A z miejscownika "w Osowie" nie wiadomo, czy mianownikiem tej nazwy jest Osowa, czy Osowo albo Osów. Zaś forma "Osowej" jednoznacznie wskazuje na mianownik "Osowa".

- Przyszłość należy do formy "w Osowej" i tę formę należałoby popierać, choć wobec tego, kto przyzwyczaił się do (tradycyjnej?) formy "w Osowie", trzeba to przyzwyczajenie uszanować - podsumowywał Bogusław Kreja.

Obie formy można więc stosować, wybierając jedną z nich. Ja zawsze mówiłem "o Osowej". A wy? Wskażcie w naszej ankiecie, która forma bardziej wam odpowiada.

Czytaj także: Letniewo czy Letnica?
W przypadku językowych wątpliwości warto zasięgać opinii ekspertów z Uniwersytetu Gdańskiego. Telefoniczna Poradnia Językowa Uniwersytetu Gdańskiego działa od 1973 roku. Aby uzyskać odpowiedź na nurtującą nas kwestię językową, wystarczy zadzwonić pod numer: 058 5232025.

Porad udzielają językoznawcy Uniwersytetu Gdańskiego w dni powszednie, między godz. 13 a 14:30. Można też zgłosić się osobiście (Wydział Filologiczny UG, ul. Wita Stwosza 55, pok. 3.52).

Opinie (247) 9 zablokowanych

  • osowej

    Siedziała sobie sowa na Osice. Sowa była osowiała bo ją bardzo bolała głowa. A jak sowę boli głowa to będzie padał śnieg. I poleciała ta sowa do apteki koło kasto ramy i kupiła leki z wypłaty. Radosna jak ta sowa i już nie osowiała wróciłą na swoją osikę sowią. I stąd nazwa Osowa.

    • 6 1

  • O Sowa! rzekł miejscowy i tak się zaczeło. Powtórzyli to następni zdziwnieni, że ptak nie odlatuje (w istocie nie mógł bo był nieżywy a w dodatku przybity). Rozeszła się wieść gminna, że jest takie miejsce w którym wszyscy mówią O!Sowa. Później matki dzieciom mówiły> tam gdzie O!Sowa (jak to matki w skrócie bo zajęte zarabianem ciasta lub czem innem). Dzieci dorosły i zapomniały skąd i poco, niejasne im tylko pozostało wspomnienie miejsca i nazwy, które zlały im się do środka (czyli uwewnętrzniły) w nazwę miejscowości. Tylko niejaki Sowa cukiernik protestował: sowa to ja a tam co najwyżej było o sowiej jakiej wywłoce. Ponieważ pieniądze miał a i stąd poważanie, dywersyję uczynił i biednych ludzi skołował oboczność nazwy "w Osowej" wymuszając. I tak to historia się kończy (każda się kończy) niespodziewanie i zaskakująco i trzeba dodać, dość głupio. Dobranoc.

    • 8 0

  • Salomonwy wyrok

    Zmienić nazwę na Korek ew. Korek Koleiny i po problemie. Mieszkańcy Trójmiasta będą wdzięczni za nienadużywanie nazw Gdynia i Gdańsk odnośnie tych rubieży powodujących korki do/z zoo.

    • 6 3

  • Super notka!!! (1)

    Więcej takich artykułów językowych! Ostatnio wszędzie słyszę OKROPNĄ tendencję u ludzi spoza Gdanska, mianowicie oni nie 'czują' jak mówić poprawnie i jest "jadę na Brzeźno", "na Wrzeszczu", "Na Oliwie". Wiem, że mamy na Przymorzu, na Morenie itd. ale nie można wszystkiego wrzucać do jednego wora, brzmi to tragicznie. Może jakiś artykuł o tym, które dzielnice są "na" a które "W"?

    • 15 1

    • idę na miasto, czy idę do miasta?

      • 5 0

  • tuman

    Zaden gdansk tylko wiocha wktorej 100 lat temu wybudowano kolej somonino-kack baszuby od wiekow ktorzy wyprzedali swoje ziemie aby miec halas i trujace powietrze . A teraz kupuja zarcie w marketach sztuczne zreszta.. Przyjezdzajaa autami nie zapracowanymi tylko za pieniadze z wyprzedazy swoich majatkow odziedziczonych po swoich przodkach

    • 3 4

  • Tylko zasiedzieli Kaszubi wiedzą.

    Jest taki znakomity tłumacz kaszubsko-polski Eugeniusz Gołąbek. Tam urodzony i tam zamieszkały. Jego proszę zapytać. Przyjezdni powinni uszanować nazwy miejscowości używane od pokoleń.

    • 5 2

  • jak Osowa to w Osowej jak Osowo to w Osowie Jasne!!! (2)

    • 6 6

    • brednie (1)

      Osowo nie ma nic do rzeczy, bo byłbyś z Osowa.
      Tymczasem spór idzie o to czy jesteś z Osowej czy z Osowy.

      • 5 0

      • brednie

        Spór też idzie o to czy mieszkasz w Osowej czy w Osowie, bo jak to drugie, to w mianowniku będzie Osowo lub Osów.

        • 3 0

  • W Cisowej czy Cisowie?

    Gdynia też ma dylemat, ale poza jednym artykułem, nie spotkałam się z druga formą.

    • 5 1

  • NARNIA...

    ...i tyle w tym temacie :P

    • 5 3

  • ja tam zawsze do Osowy

    nad jezioro jeździłem i nigdy się nie zastanawiałem nad poprawnością wymowy. Zawsze było do Osowy, w Osowie. W moim słownictwie tak zostanie, cokolwiek powiedzą.

    • 8 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane